Bilişim Suçları Mahkemesi Nedir?

Bilişim suçları mahkemesi veya kısaca bilişim mahkemesi terimi, 5237 sayılı TCK’da veya özel bazı kanunlarda yer alan bilişim suçlarına bakmakla görevlendirilen suç vasfına göre uzman asliye ceza veya ağır ceza mahkemelerini ifade etmek üzere kullanılmaktadır.

Bilişim suçları işlenen fiilin şekline göre oldukça farklı biçimlerde cezalandırılmaktadır. Geçmişte bazı bilişim suçları normal asliye ceza mahkemesinde, bazıları ise normal ağır ceza mahkemesinde yargılanmaktaydı. Bu şekilde bilişim suçlarına ilişkin ceza davaları mahkemeler arasında uzmanlaşma yaratılmadan bölünmekteydi. Örneğin, İstanbul-Bakırköy Adliyesinde bilişim suçlarına ilişkin ceza davaları 55 adet asliye ceza mahkemesi ve 24 adet ağır ceza mahkemesi arasında dağılmaktaydı. HSK (Hakim ve Savclılar Kurulu) kararıyla, İstanbul-Bakırköy’de 20-22 numara arasındaki asliye ceza mahkemeleri ile 5-10 numara arası ağır ceza mahkemeleri ihtisas mahkemesi olarak (bilişim mahkemesi) bilişim suçlarına bakacaktır. Böylece tüm dava ve işler, suçun vasfına göre uzman asliye ceza veya ağır ceza mahkemelerine gönderilerek bilişim suçları açısından uzmanlaşma sağlanmış olacaktır.

Bilişim Mahkemesi Hangi Suçlara ve Davalara Bakar?

Bilişim suçları; doğrudan düzenlenen bilişim suçları (örn, bilişim sistemine girme, bilişim sistemini engelleme veya bozma vs.) ve dolaylı bir biçimde düzenlenen bilişim suçları (bilişim yoluyla dolandırıcılık, hırsızlık suçu vs.) olmak üzere iki farklı kategoride değerlendirilebilir. Suçun niteliği ve ceza miktarına göre bazı bilişim suçları uzman asliye ceza bilişim mahkemeleri, bazı bilişim suçları ise uzman ağır ceza bilişim mahkemelerinde görülecektir. Yukarıda açıkladığımız üzere, bir adliyede bulunan asliye ceza ve ağır ceza mahkemelerinin bir bölümü uzman bilişim mahkemesi sıfatıyla bilişim suçlarına bakacaktır. Ancak, bu mahkemeler resmi yazışmalarda bilişim mahkemesi olarak değil, kendi adlarıyla anılacaklardır. Uzman bilişim mahkemesi olarak görevlendirilse de bilişim suçlarına bakan bir mahkeme, örneğin Bakırköy 21. Asliye Ceza Mahkemesi şeklinde isimlendirilecektir.

Bilişim mahkemesi sıfatıyla uzman asliye ceza ve ağır ceza mahkemelerinin görevine giren 5237 sayılı TCK ve özel kanunlardaki bilişim suçları şunlardır:

1. Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle nitelikli hırsızlık suçu (TCK m. 142/2-e) (Görevli: uzman asliye ceza bilişim mahkemesi),

2. Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle nitelikli dolandırıcılık suçu (TCK m. 158/1-f) (Görevli: uzman ağır ceza bilişim mahkemesi),

3. Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle nitelikli dolandırıcılık (TCK m. 158/1-l) (Görevli: uzman ağır ceza bilişim mahkemesi),

4. Bilişim sistemine girme suçu (TCK m. 243) (Görevli: uzman asliye ceza bilişim mahkemesi),

5. Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suçu (TCK m. 244) (Görevli: uzman asliye ceza bilişim mahkemesi),

6. Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçu (TCK m. 245) (Görevli: uzman asliye ceza bilişim mahkemesi),

7. Yasak cihaz veya programlar (madde 245/A) (Görevli: uzman asliye ceza bilişim mahkemesi),

8. Bilişim alanında yer alan suçların işlenmesi suretiyle yararına haksız menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbiri uygulanması (TCK m. 246),

9. 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da düzenlenen yasadışı bahis suçları (Görevli: uzman asliye ceza bilişim mahkemesi),

Bilişim Suçları Mahkemesi Nasıl Kurulmuştur?

5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 9/5 maddesinde, uzmanlaşmanın sağlanması amacıyla, gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak daireler arasındaki iş dağılımının HSK (Hâkimler ve Savcılar Kurulu) tarafından belirlenebileceği düzenlenmiştir.

Bilişim mahkemeleri de bazı asliye ceza ve ağır ceza mahkemelerinin bu suçlara işbölümü ilişkisi içinde bakmaya görevli kılınması yoluyla HSK’nın 25.11.2021 tarih ve 1229 sayılı kararı ile uzmanlık mahkemeleri şeklinde kurulmuştur.

Bilişim Mahkemesinin Amacı Nedir?

HSK (Hakimler ve Savcılar Kurulu), 2021/1229 sayılı kararında bilişim mahkemesinin amacını şu şekilde açıklamıştır: Ağır ceza ve asliye ceza mahkemelerine gelen işlerin vasıf ve mahiyeti itibarıyla çeşitli olması, bu çerçevede bilişim ile ilgili suçlardan kaynaklanan dava ve işlerin niteliklerinin farklı olması göz önünde bulundurularak, gerek uygulama birliğinin sağlanması, gerekse etkinlik ve verimliliğin artırılması ile ihtisaslaşmanın önemi nazara alınarak, mezkûr dava ve işlerde iş dağılımı bakımından iki veya daha fazla dairesi bulunan mahallerde ihtisaslaşmaya gidilmesinde fayda olacağı değerlendirilmiştir.

Bilişim Mahkemelerinin Yargılama Usulü

Bilişim suçları, büyük ölçüde 5237 sayılı TCK’da düzenlenmiş olup özel bir yargılama usulüne tabi değildir. Bilişim mahkemesi tarafından 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun kovuşturma hükümleri uygulayarak iddianame değerlendirilmeli, duruşma hazırlığı ve duruşma ilkeleri uygulanmalıdır.

Hüküm vermesi halinde, bilişim mahkemesi kararlarına karşı itiraz, istinaf veya temyiz yolu bakımından genel hükümler uygulanacaktır.

Bilişim Mahkemesinde Uzlaşma, Seri Muhakeme ve Basit Yargılama

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şüpheli/sanık ile suçun mağduru olan kişinin bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Bilişim mahkemesinde yargılaması yapılan bilişim suçları uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

Bilişim mahkemesinde seri muhakeme usulü uygulanamaz.

Bilişim sistemine girme suçu (TCK 243/1-2-3) hariç diğer bilişim suçları açısından basit yargılama usulü uygulanamaz.

Avukat Baran Doğan