Ses veya Görüntülerin Kayda Alınması Suçu Nedir? (TCK 286)

Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu, 5237 sayılı TCK’nın 286. maddesinde “Adliyeye Karşı Suçlar” bölümünde şu şekilde düzenlenmiştir:

Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu

Madde 286 - (1) Soruşturma ve kovuşturma işlemleri sırasındaki ses veya görüntüleri yetkisiz olarak kayda alan veya nakleden kişi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Sadece ceza soruşturmaları ve kovuşturmaları açısından değil, 6100 sayılı HMK kapsamında gerçekleştirilen duruşmaların ses veya görüntü kaydına alınması açısından da TCK m.286’daki ses veya görüntülerin kayda alınması suçu hükümleri uygulanır:

6100 sayılı HMK

Kayıt ve Yayın Yasağı
Madde 153 (1) Duruşma sırasında fotoğraf çekilemez ve hiçbir şekilde ses ve görüntü kaydı yapılamaz. Ancak, dava dosyasında saklı kalmak kaydıyla, yargılamanın zorunlu kıldığı hâllerde, mahkemece çekim yapılabilir ve kayıt alınabilir. Bu şekilde yapılan çekim ve kayıtlar ile kişilik haklarını ilgilendiren konuları içeren dava dosyası içindeki her türlü belge ve tutanak, mahkemenin ve ilgili kişilerin açık izni olmadıkça hiçbir yerde yayımlanamaz.

……..

(3) Kayıt ve yayın yasağına aykırı davranan kişi hakkında, ayrıca Türk Ceza Kanununun 286 ncı maddesi hükümleri uygulanır.

Ses veya Görüntülerin Kayda Alınması Suçunun Unsurları

Madde gerekçesine göre; madde metninde, soruşturma ve kovuşturma evrelerindeki işlemlerin yapılışı sırasındaki ses ve görüntülerin yetkisiz olarak kayda alınması veya nakledilmesi, suç olarak tanımlanmıştır.

Hâkim veya savcı tarafından uygun görülmesi durumunda, kayıt alma işleminin yapılmasının suç oluşturmayacağı muhakkaktır. Bu nedenle, madde metninde bu kayıt ve nakletme işlemlerinin “yetkisiz olarak” yapılmasının, söz konusu suçu oluşturacağı kabul edilmiştir. Örneğin, hakim tarafından yapılan keşif işleminin veya sorgu işleminin görüntü kaydına alınması bu maddedeki suçu oluşturur.

Adli Para Cezası, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 1 yıl veya altında olduğundan adli para cezasına çevrilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğundan hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.

Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğundan hakkında cezanın ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.

Suçun Şikayet Süresi ve Zamanaşımı

Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almadığından savcılık tarafından resen soruşturulur, bu suçlara dair herhangi bir şikayet süresi yoktur. Şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suç, dava zamanaşımı süresine riayet edilmek kaydıyla her zaman soruşturulabilir.

Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu için yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suç, bu zamanaşımı süresi içerisinde her zaman soruşturulabilir, bu zamanaşımı süresi geçtikten sonra soruşturma yapılamaz.

Uzlaşma

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

Soruşturma, Kovuşturma ve Görevli Mahkeme

Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu nedeniyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Soruşturma aşamasında önödeme kurumunun uygulanması veya kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.

Kovuşturma aşamasında basit yargılama usulü uygulanarak yargılama yapılabilir.

Ses veya Görüntülerin Kayda Alınması Suçu Yargıtay Kararları

Savcının İfade Alma İşlemini Gizlice Görüntü Kaydına Almak

Şikayete konu CD’nin incelenmesi sonunda hazırlanan 04.12.2015 tarihli bilirkişi raporuna ve dosya kapsamına göre; Cumhuriyet savcısı tarafından bizzat ve zabıt katibi tarafından da gereği gibi ifadesinin alınmadığını iddia eden sanığın, bu durumu delillendirmek amacıyla yaptığı gizli çekim esnasında, şikayetçilerin, başkalarının görmesini ve bilmesini istemeyecekleri özel yaşam alanlarına ilişkin görüntülerinin kaydedilmediği; ancak, soruşturma işlemi sırasındaki ses ve görüntüleri yetkisiz olarak kayda alan sanığa, iddianamede eyleminin tarif edildiği de nazara alınıp, CMK’nın 226. maddesi uyarınca TCK’nın 286/1. madde ve fıkrasının uygulanması ihtimaline binaen ek savunma hakkı tanınması ve sanığın eyleminin ses veya görüntülerin kayda alınması suçu kapsamında değerlendirilmesi gerekirken, sanığın sübut bulan eylemi yalnızca TCK’nın 134/1. madde ve fıkrası kapsamında değerlendirilip, görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan yazılı şekilde mahkumiyet hükmü kurulması, bozma nedenidir (Yargıtay 12. Ceza Dairesi - Karar: 2019/4453).

Keşif Sırasında Ses ve Görüntü Kaydı Yapılması

Kanun yararına bozmanın aleyhe sonuç doğurmayacağı gözetilerek yapılan incelemede, dosya kapsamına göre; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 153/3. maddesi delaleti ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 286/1. maddesi uyarınca hukuk mahkemelerindeki duruşma esnasında da yetkisiz ses ve görüntü kaydı yapmanın suç teşkil ettiği, keşif işlemlerinin de duruşmaların tabi olduğu disiplin kurallarına tabi olduğu dikkate alındığında, merciince keşfin atılı suçun unsuru olan soruşturma ve kovuşturma işlemi olmadığından sanık hakkında beraat kararı verilmesi gerektiğinden bahisle itirazın kabulüne karar verilmesinde isabet görülmediğinden, hükmün bozulmasına karar verilmiştir (Yargıtay 12. Ceza Dairesi - Karar : 2018/2544).

Avukat Baran Doğan