Hayvanın Tehlike Yaratabilecek Şekilde Serbest Bırakılması Suçu Nedir? (TCK 177)

Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu, 5237 sayılı TCK’nın 177. maddesinde “Genel Tehlike Yaratan Suçlar” bölümünde şu şekilde düzenlenmiştir:

Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması

Madde 177 - 1) Gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösteren kişi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

Hayvanın Tehlike Yaratabilecek Şekilde Serbest Bırakılması Suçunun Unsurları

Madde gerekçesine göre; madde ile kişinin gözetimi altında bulunan bir hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakması veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal göstermesi suç sayılmıştır. Fiil somut tehlike suçu niteliğindedir. Suçun oluşması için bir zarar doğması aranmaz. Suç, kişinin gözetimi altında bulunan hayvanın başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakması ile ya da bunların kontrol altına alınmasında ihmal göstermesi ile tamamlanır. Gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösteren kişinin, bu fiillerinden dolayı bir zarar meydana gelirse; fiilin sebebiyet verdiği netice açısından kast veya taksirine göre cezalandırılacaktır.

Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu bir tehlike suçu olduğundan gerekli önlemlerin alınmaması nedeniyle yaralama veya ölüm gerçekleştiği takdirde, fail sadece yaralama veya ölüm neticesi nedeniyle yargılanacaktır. Taksirle yaralama halinde şikayetçinin şikayetten vazgeçmesi halinde şikayete tabi taksirle yaralama suçu hakkında düşme kararı verilse bile, fail TCK m.177’de düzenlenen hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu nedeniyle cezalandırılacaktır.

Adli Para Cezası, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 1 yıl veya altında olduğundan adli para cezasına çevrilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğundan hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.

Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğundan hakkında cezanın ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.

Suçun Şikayet Süresi ve Zamanaşımı

Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almadığından savcılık tarafından resen soruşturulur, bu suçlara dair herhangi bir şikayet süresi yoktur. Şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suç, dava zamanaşımı süresine riayet edilmek kaydıyla her zaman soruşturulabilir.

Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu için yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suç, bu zamanaşımı süresi içerisinde her zaman soruşturulabilir, bu zamanaşımı süresi geçtikten sonra soruşturma yapılamaz.

Uzlaşma

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

Görevli Mahkeme

Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu nedeniyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Soruşturma aşamasında önödeme kurumunun uygulanması veya kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.

Kovuşturma aşamasında basit yargılama usulü uygulanarak yargılama yapılabilir.

Hayvanın Tehlike Yaratabilecek Şekilde Serbest Bırakılması Suçu Yargıtay Kararları

Hayvanın Taksirle Mala Zarar Vermesi Suç Olarak Düzenlenmemiştir

5237 sayılı TCK.nun 177. maddesinde; gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösteren kişinin cezalandırılacağı belirtilmiş olup, malvarlığı açısından tehlikeye sokulma haline maddede yer verilmemiştir.

Sanık tarafından şehirler arası otoyolun kenarında otlatılan büyükbaş hayvanlardan birinin yola çıkması sonucu maddi hasarlı trafik kazasının meydana geldiği somut olayda, kişilerin hayatı ve sağlığı açısından somut bir tehlikenin meydana gelmemiş olması nedeniyle 177. maddesinde belirtilen suçun yasal unsurları oluşmadığı gözetilerek sanığın 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunun’da 69/2. maddesi uyarınca idari para cezası ile cezalandırılması gerekirken, yazılı şekilde 177/1 maddesi uyarınca mahkumiyetine karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 8. Ceza Dairesi - Karar: 2015/24187).

Büyükbaş Hayvanın Trafik Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi

Olay günü katılan …’un sevk ve idaresindeki … plakalı otomobil ile Bartın istikametinden Kozcağız istikametine seyri sırasında, olay mahalline geldiğinde, başıboş halde yolda bulunan sanık …‘e ait büyükbaş hayvana çarpması sonucu, kendisinden şikayetçi olan katılan … ve …’un basit tıbbi müdahale ile iyileşir şekilde yaralanmasına sebebiyet verdiği olayda; taksirle yaralama suçundan kamu davası açılmış, hayvanı tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakma suçundan kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş ve mahkemece katılanların vücutlarında bir yaralanma olmadığı bu haliyle de suçun yasal unsurları oluşmadığı gerekçe gösterilerek, sanık hakkında beraat kararı verilmiş ise de; katılanların olay günü alınan adli muayene raporlarında basit tıbbi müdahale ile giderilebilir şekilde yaralandıklarının belirtilmesi ve 24.04.2015 tarihli Adli Tıp Kurumu raporunda sanığın, başıboş bıraktığı büyükbaş hayvanının meskun mahal dışında karayoluna girerek trafiğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ve kazaya sebep olması nedeniyle, mevcut oluş şartlarındaki olayda asli kusurlu olduğunun beyan edilmesi karşısında, meydana gelen eylemin taksirle yaralana suçunun yanı sıra 5237 sayılı TCK’nın 177. maddesinde tanımlanan hayvanmın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunu da oluşturduğu, her iki suçun birlikte işlendiği hallerde sanığın hangi suç nedeniyle cezalandırılacağı belirlenirken, suçlar için kanunda öngörülen cezaların ağırlığı değil, zarar-tehlike suçu kriterinin esas alınması gerektiği buna göre,sanığın taksirle yaralama suçundan cezalandırılmasının mümkün olduğu halde sadece taksire yaralama suçundan cezalandırılması gerektiği, dosya kapsamından katılanların şikayetlerinin bulunması sebebiyle olayda kusurlu olan sanığın taksirle yaralama suçundan mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken, suçun unsurları oluşmadığı gerekçe gösterilerek beraat kararı verilmesi bozma nedenidir (Yargıtay 12. Ceza Dairesi -Karar: 2019/7167).

Köpeğin Saldırarak Bir Kişiyi Yaralaması

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 177. maddesinde tanımlanan tehlike suçunun oluşabilmesi için hayvanın başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakılması veya kontrol altına alınmasında ihmal gösterilmesi yeterli olup bir zarar meydana gelmesi durumunda, sanığın zarar suçundan sorumlu olacağı, bu itibarla somut olayda sanığa ait iş yerinin önünde bulunan köpeğin katılana saldırarak basit bir tıbbi müdahaleyle giderilebilecek ölçüde yaralanmasına neden olup zararın gerçekleştiği ve eylemin taksirle yaralama suçunu oluşturduğu, zarar suçu olan taksirle yaralama suçundan sanığın cezalandırılmasına karar verildiği hallerde, ayrıca tehlike suçu olan hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçundan cezalandırılma imkanı bulunmamakta ise de, herhangi bir nedenle zarar suçundan cezalandırılabilme imkanının ortadan kalktığı durumlarda, koşulları bulunmakta ise tehlike suçundan sanığın cezalandırılmasına karar verilmesi gerektiği ve katılanın şikayetinin devam ettiği gözetilerek sanığın taksirle yaralama suçundan cezalandırılması gerekirken yazılı şekilde 177/1. maddesi ile ceza tayini, bozma nedenidir (Yargıtay 8. Ceza Dairesi - Karar: 2015/23783).

Başıboş Bırakılan Köpeğin Komşusunun Çocuğunu Isırması/Yaralaması ve Şikayetten Vazgeçme

Sanığın, başı boş bıraktığı köpeğinin, bakkala gitmekte olan 2002 doğumlu komşusunun oğlunu ısırması suretiyle mağdurun yaralanmasına sebebiyet verdiği olayda; şikayet yokluğu nedeniyle soruşturma evresinde sanık hakkında taksirle yaralama suçundan kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği ve üzerine atılı hayvanı tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakma suçunu işlediğinden bahisle dava açıldığı, kovuşturma evresinde ise sanığa atılı eylemin taksirle yaralama suçu kapsamında kaldığından bahisle TCK’nın 89/1. maddesinden ek savunma hakkı verilerek şikayet yokluğu nedeniyle düşme kararı verilmiş ise de; sanığın başıboş bıraktığı köpeğinin mağduru yaralaması şeklinde gerçekleşen eyleminin TCK’nın 177/1. 89/1. maddelerinde belirtilen suçları oluşturduğu ancak, taksirle yaralama suçu yönünden mağdurların aşamalarda şikayetçi olmadıkları gibi bu suç yönünden de açılmış bir davanın bulunmadığı, iddianame kapsamının TCK’nın 177/1. maddesinde düzenlenen suça ilişkin olduğu, sanığın atılı bu suçtan da mahkumiyeti yerine, suç vasfında yanılgıya düşülerek taksirle yaralama suçundan şikayet yokluğu nedeniyle düşme kararı verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 12.Ceza Dairesi - Karar: 2014/16912).

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 177. maddesinde tanımlanan suçun tehlike suçu olduğu bu suçun oluşması için hayvanın başıboş bırakılmasının yeterli olduğu, bir zarar meydana gelmesi durumunda ise, eylemin vasıf değiştireceği ve sanığın en ağır cezayı gerektiren suçtan sorumlu olacağı, somut olayda; sanığın sahibi olduğu ve başıboş bıraktığı köpeğin katılanı yaralamış olması nedeniyle zararın gerçekleştiği ve eylemin taksirle yaralama suçunu oluşturduğu, zarar suçu olan taksirle yaralama suçundan sanığın cezalandırılmasına karar verildiği hallerde, ayrıca tehlike suçu olan hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçundan cezalandırılma imkanı bulunmadığı gözetilmeyerek, sanık hakkında her iki suçtan da mahkumiyet hükmü kurulması, bozma nedenidir (Yargıtay 12.Ceza Dairesi - Karar: 2014/15645).

İneğin Yola Çıkarak Trafik Kazasına Neden Olması

5237 sayılı TCK.nun 177. maddesinde; gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösteren kişinin eylemi yaptırım altına alınmıştır. Bu suçun oluşumu için; insanların hayatı veya sağlığı açısından somut bir tehlikenin meydana gelmesi gerekir. O nedenle maddedeki suç, somut bir tehlike suçudur. Görüldüğü gibi, maddedeki suçun öğeleri arasında malvarlığı açısından tehlikeye sokulma haline yer verilmemiştir.

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu ile ilgili 5237 sayılı TCK.nun 179. maddesinin 2.fıkras 2.fıkrasındaki suçu oluşturan fiil ise; kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarının kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde kullanılmasıdır. Kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından bir tehlikenin meydana gelmesi arandığından, bu fıkrada düzenlenen suç somut bir tehlike suçudur.

Sanığa ait bulunan ineğin aniden yola çıkması üzerine maddi hasarlı trafik kazasının meydana geldiği somut olayda yukarıda da açıklandığı gibi her iki suçun da yasal öğeleri oluşmamıştır. Sanığın eylemi 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda düzenlenen ve idari makamlar tarafından işlem yapılmasını gerektiren bir kabahattir. Dosya kapsamına göre, sanık hakkında 2918 sayılı yasa gereğince işlem yapılmadığı belirlenmiş ise de, yetkili makamlarca anılan yasa hükümleri uyarınca gerekli işlemlerin yapılması mümkündür. (Yargıtay 2. Ceza Dairesi - Karar: 2009/2619).

Avukat Baran Doğan