Vergi Suçları Mahkemesi Nedir?

Vergi suçları mahkemesi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen vergi suçlarına bakmakla görevli uzman asliye ceza mahkemelerine uygulamada yapılan adlandırmadır. Esasen “vergi suçları mahkemesi” ile kast edilen, iş bölümü ilişkisi çerçevesinde bazı adliyelerde vergi suçlarına bakmakla görevlendirilen asliye ceza mahkemeleridir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’ndan kaynaklanan ve asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren dava ve işler daha önce mahkemeler arasında bölünmekteydi. Örneğin, İstanbul-Bakırköy Adliyesinde vergi suçlarına ilişkin ceza davaları 55 adet asliye ceza mahkemesi arasında dağılmaktaydı. HSK kararıyla, İstanbul-Bakırköy’de 10-17 arasındaki asliye ceza mahkemeleri, ihtisas mahkemesi olarak (vergi suçları mahkemesi) vergi suçlarına bakacaktır. Böylece tüm dava ve işler bu mahkemelere gönderilerek vergi suçları açısından uzmanlaşma sağlanmış olacaktır.

Vergi Suçları Mahkemesi Hangi Suçlara ve Davalara Bakar?

Vergi suçlarına bakmakla görevlendirilen uzman asliye ceza mahkemelerinin esas iş yoğunluğunu 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) m.359’daki suçlarla ilgili yargılamalar oluşturmaktadır. Bunun dışında, bu mahkemeler 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen diğer dava ve işlere de bakmakla görevlidir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre, vergi suçları mahkemesi sıfatıyla uzman asliye ceza mahkemelerinin görevine giren suçlar şunlardır:

1. Çift defter tutma suçu (VUK m.359/a-1),

2. Muhasebe hilesi yapma suçu (VUK m.359/a-1),

3. Gerçeğe aykırı hesap açma suçu (VUK m.359/a-1)

4. Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemek veya kullanma suçu (VUK m.359/a-2),

5. Defter ve belgelerin gizlenmesi veya ibraz edilmemesi suçu (VUK m.359/a-2),

6. Defter, Kayıt ve Belgelerin Tahrif Edilmesi Suçu (VUK m.359/a-2)

7. Sahte belge düzenleme veya kullanma suçu (VUK m.359/b),

8. Vergi kaçakçılığı suçu (VUK m.359),

9. Sahte fatura düzenleme veya kullanma suçu (VUK m.359/b),

10. Vergi mahremiyetinin ihlali suçu: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 362. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre vergi mahremiyetinin ihlali suçu, TCK m.239 hükümleri gereği cezalandırılmaktadır.

11. Mükelleflerin özel işlerini yapma suçu: Vergi muameleleri ve incelemeleri ile vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştayda görevli olanlar, mükelleflerin vergi kanunlarının uygulanması ile ilgili hesap, yazı ve sair özel işlerini ücretsiz de olsa yapamazlar (VUK m.6). Bu yasağa aykırı hareket eden memurlar TCK m.257/1 gereği cezalandırılırlar.

Vergi Suçları Mahkemesi Nasıl Kurulmuştur?

5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 9/5 maddesinde, uzmanlaşmanın sağlanması amacıyla, gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak daireler arasındaki iş dağılımının HSK (Hâkimler ve Savcılar Kurulu) tarafından belirlenebileceği düzenlenmiştir.

Vergi suçları mahkemeleri de bazı asliye ceza mahkemelerinin bu suçlara işbölümü ilişkisi içinde bakmaya görevli kılınması yoluyla HSK’nın 25.11.2021 tarih ve 1227 sayılı kararı ile uzmanlık mahkemeleri şeklinde kurulmuştur.

Vergi Suçları Mahkemesinin Amacı Nedir?

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’ndan kaynaklanan dava ve işler asliye ceza mahkemesinde görülen diğer dava ve işlerden büyük ölçüde farklı olduğundan, mahkeme kararları arasında uygulama farklılıkları ortaya çıkmaktaydı. Mahkemeler arasında uygulama birliğinin sağlanması, uzmanlaşma yoluyla yargılamalardaki etkinlik ve verimliliğin artırılması hedeflenmiştir.

Vergi suçları, diğer suçlara nazaran teknik bilgi ve araştırma gerektirdiğinden uygulamada bazı hatalar yapılabilmektedir. Bu nedenle, hakimlerin vergi suçlarında uzmanlaşması zorunluluk haline gelmiştir. Vergi suçlarına bakan uzman asliye ceza mahkemelerinin kurulmasıyla, daha önce yapılan yargılama hataları nedeniyle oluşan hak kayıpları engellenmiş olacaktır.

Vergi Suçlarına Bakan Asliye Ceza Mahkemelerinde Yargılama Usulü

Vergi suçları, özel bir yargılama usulüne tabi değildir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun kovuşturma hükümleri uygulanarak iddianame kabul edilmeli, duruşma hazırlığı ve duruşma ilkeleri uygulanmalıdır. Mahkemenin hüküm vermesi halinde, vergi suçları mahkemesi kararlarına karşı itiraz, istinaf veya temyiz yolu bakımından genel hükümler uygulanacaktır.

Vergi suçları mahkemelerinde özel bir yargılama usulü olmamasına rağmen diğer asliye ceza mahkemelerindeki yargılamalardan farklı araştırma işlemleri yapılabilmektedir.

Vergi Suçları Mahkemesinde Uzlaşma, Seri Muhakeme ve Basit Yargılama

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şüpheli/sanık ile suçun mağduru olan kişinin bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Vergi suçları mahkemesinde yargılaması yapılan vergi suçları uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

Vergi suçları mahkemesinde seri muhakeme usulü ve basit yargılama usulü uygulanamaz.

Avukat Baran Doğan