Kişisel Verileri Yok Etmeme Suçu Nedir? (TCK md.138)

Kişisel verileri yok etmeme suçu, kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın kişisel verileri yok etmek ile görevli olanların bu görevlerini kasten yerine getirmemesi halinde meydana gelir. Kişisel verileri yok etmeme suçu, hayatın özel alanına ilişkin suçlardan olup TCK md. 138’de “Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar” arasında düzenlenmiştir.

Kişisel verileri yok etmeme suçu; özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ve bilişim suçları ile karıştırılmamalıdır.

Yok edilmeyen veriler, başka bir şekilde kaydedilirse kişisel verilerin kaydedilmesi suçu oluşabilir. Verilerin yok edilmeyerek , internette veya başka suretlerle yayılması, başkasına verilmesi veya ele geçirilmesi halinde; TCK md. 136’da düzenlenen kişisel verileri ele geçirme, yayma veya başkasına verme suçu işlenmiş olur.

Kişisel Verileri Yok Etmeme Suçu Şikayet Süresi ve Dava Zamanaşımı

Kişisel Verileri Yok Etmeme Suçu, takibi şikayete bağlı olan suçlar kategorisinde değildir. Bu nedenle, savcılık suçun işlendiğini öğrenir öğrenmez kendiliğinden soruşturma başlatır.

Kişisel verileri yok etmeme suçu ile ilgili dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suçun işlendiğinin bu süre içerisinde savcılığa bildirilmesiyle soruşturma ve kovuşturma yapılabilir.

Kişisel Verileri Yok Etmeme Suçunun Şartları

Hukuku uygun elde edilen verilerin ne şekilde yok edileceği, yok edilme süresi ve koşulları özel kanunlarda ayrı ayrı düzenlenmiştir. Örneğin; Adli Sicil Kanunu ile adli sicil kaydının silinmesi şartları ve süresi düzenlenmiştir. Kasten ihmal edilerek bu süre içerisinde verilerin yok edilmemesi halinde, verileri yok etmememe suçu meydana gelebilir.

Failin kişisel verileri yok etmeme suçundan yargılanabilmesi için verilerin hukuka uygun bir şekilde elde edilmesi gerekir. Veriler hukuka uygun bir şekilde elde edilmemişse, “kişisel verilerin hukuka aykırı bir şekilde ele geçirilmesi suçu” söz konusu olacaktır. Fail, hukuka uygun elde edilen verileri yok etmek için gerekli kanuni süre geçmesine rağmen, bu verileri yok etmemişse suç vücut bulmuştur. Kişisel verileri yok etmeme suçu, ihmal suretiyle kasten işlenebilecek suçlardandır.

Kişisel veri kavramının ne anlama geldiği, kişisel verilerin nasıl kaydedileceği ve korunacağı 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile belirlenmiştir. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na göre, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi kişisel veri olarak kabul edilmelidir.

“Kişisel veri” kavramından, kişinin, yetkisiz üçüncü kişilerin bilgisine sunmadığı, istediğinde başka kişilere açıklayarak ancak sınırlı bir çevre ile paylaştığı nüfus bilgileri (T.C. kimlik numarası, adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, anne ve baba adı gibi), adli sicil kaydı, yerleşim yeri, eğitim durumu, mesleği, banka hesap bilgileri, telefon numarası, elektronik posta adresi, kan grubu, medeni hali, parmak izi, DNA’sı, saç, tükürük, tırnak gibi biyolojik örnekleri, cinsel ve ahlaki eğilimi, sağlık bilgileri, etnik kökeni, siyasi, felsefi ve dini görüşü, sendikal bağlantıları gibi kişinin kimliğini belirleyen veya belirlenebilir kılan, kişiyi toplumda yer alan diğer bireylerden ayıran ve onun niteliklerini ortaya koymaya elverişli, gerçek kişiye ait her türlü bilginin anlaşılması gerekir; ancak, herkes tarafından bilinen ve/veya kolaylıkla ulaşılması ve bilinmesi mümkün olan kişisel bilgiler, yasal anlamda “kişisel veri” olarak değerlendirilemez (Yargıtay 12. Ceza Dairesi - 2014/3760 karar).

Örneğin, tanıklıktan çekinebilecek kişiler arasındaki konuşmalar derhal yok edilmelidir (CMK md. 135/3). Tanıklıktan çekinebilecek kişileri arasındaki konuşmaların yok edilmemesi kişisel verilerin yok edilmemesi suçunu oluşturur.

Kişisel Verileri Yok Etmeme Suçunun Cezası

Kişisel verileri yok etmeme suçunun cezası, 1 yıldan 2 yıla kadar hapis cezası verilir (TCK md.138/1).

Kişisel verileri yok etmeme suçunun konusu Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre ortadan kaldırılması veya yok edilmesi gereken bir veri ise, verilecek ceza bir kat arttırılır. Yani, suçun cezası 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası olur (TCK md. 138/2).

Kişisel Verileri Yok Etmeme Suçu Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi

Etkin pişmanlık, kişinin işlediği suçtan dolayı özgür iradesiyle sonradan pişman olması ve suç teşkil eden fiilin meydana getirdiği olumsuzlukları gidermesi halinde başvurulan bir ceza indirimi nedenidir.

Kişisel verileri yok etmeme suçunda, etkin pişmanlık yoluyla ceza indirimi mümkün değildir.

Kişisel Verileri Yok Etmeme Suçu Erteleme, Hagb, Adli Para cezası

Adli para cezası, TCK’da suç karşılığında hapis cezasına alternatif olarak düzenlenen bir yaptırımdır.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur..

Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir.

Kişisel verileri yok etmeme suçu nedeniyle verilen cezanın ertelenmesi, adli para cezasına çevrilmesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması mümkündür.

Avukat Baran Doğan