Kıymetli Damgada Sahtecilik Suçu Nedir? (TCK 199)

Kıymetli damgada sahtecilik suçu, TCK md.199’de kamu güvenine karşı suçlar başlığı altında düzenlenen sahtecilik suçlarından biridir. Kıymetli damga, dolaylı bir vergi veya harcı ilgilisi tarafından ödendiğini gösteren bir belge niteliğinde kabul edilmektedir.
Kıymetli damgada sahtecilik suçu şu hareketlerden herhangi birisinin yapılması ile meydana gelir:

• Kıymetli damgayı sahte olarak üretme, ülkeye sokma, nakletme, muhafaza etme veya tedavüle koyma (TCK md.199/1).

• Sahte kıymetli damgayı kabul etme (TCK md.199/2)

• Sahteliğini bilmeden kabul ettiği kıymetli damgayı, sahteliğini sonradan öğrendiği halde bilerek tedavüle koyma (TCK md.199/3).

Özel kanunlar bir takım işlemlerin bu gibi damgaları içeren kağıtlar üzerine yazılmasını veya bu işlemlerin onaylanması için belirli değerde damga pulunun işlemler üzerine yapıştırılıp imha olunmasını yahut posta hizmetlerinden yararlanmak isteyen kimsenin, idarece saptanan değerde posta pulunu hizmetin konusunu teşkil eden mektup veya paket üzerine yapıştırmasını zorunlu kılar. Böylece sözü edilen kağıtlarla pullar, bir vergi veya harcın ödendiğini belgeler; bununla beraber kıymetli damgaların, üzerlerinde taşıdıkları nominal değerle alınıp satıldıkları ve çok kere, bir ödeme vasıtası olarak tedavül ettikleri, ayrıca bu gibi damgaları basmak veya piyasaya sürmek tekelinin de Devlete ait olduğu bilinmektedir. İşte bu iki vasıf, kıymetli damgaları bir vergi veya harcın ödendiğini gösteren bir makbuz olmaktan çıkarmakta ve paraya yaklaştırmaktadır. Bu nedenle, kıymetli damgalarda sahtecilik fiilleri, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır. Suç konusu kıymetli damganın, suç tarihinde kullanılabilir olması gerekir. Kıymetli damganın millî olması koşulu aranmamış, yabancı kıymetli damgalar da, tıpkı paralar gibi korunmuştur (madde gerekçesi).

Özellikle belirtelim ki, damgalı kağıtlar, damga ve posta pulları ve muayyen bir miktar vergi veya harcın ödendiğini belgelemek amacıyla kullanılan pullar, kıymetli damga olarak kabul edilir ve fail kıymetli damgada sahtecilik suçu nedeniyle cezalandırılır (TCK md.199/4). Ancak, posta pulunun fonksiyonunu yapmayan ve çeşitli kuruluşlarca çıkartılıp da, posta pulları yanında zarflara yapıştırılan ve esasta pulu çıkaran kuruluşa bir teberru niteliğinde bulunan pullar bu tanıma girmez; meğer ki özel kanun bu gibi pulları içermeyen zarf veya paketlerin posta hizmetlerinden yararla­namayacaklarını veya bu gibi pulların Devletçe çıkarılan pullara eşit tutulduğunu belirtmiş olsun (madde gerekçesi).

Kıymetli Damgada Sahtecilik Suçunun Cezası

Kıymetli damgada sahtecilik suçunun cezası şu şekildedir:

• Kıymetli damgayı sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır (TCK md.199/1).

• Sahte olarak üretilmiş kıymetli damgayı bilerek kabul eden kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır (TCK md.199/2).

• Sahteliğini bilmeden kabul ettiği kıymetli damgayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, bir aydan altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK md.199/3).

Kıymetli Damgada Sahtecilik Suçunda Etkin Pişmanlık (TCK 201)

Etkin pişmanlık, kişinin işlediği suçtan dolayı özgür iradesiyle sonradan pişman olması, suç teşkil eden fiilin meydana getirdiği olumsuzlukları gidermesi ve ceza adaletine olumlu davranışlarıyla katkı sunması halinde atıfet hükümlerinin uygulanmasını sağlayan bir ceza hukuku kurumudur.

Kıymetli damgada sahtecilik suçunda iki tür etkin pişmanlık hali düzenlenmiştir:

• Sahte olarak kıymetli damga üreten , ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya kabul eden kişi, bu parayı tedavüle koymadan ve resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve sahte olarak üretilen paraların üretildiği veya saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve sahte olarak üretilen kıymetli damgaların ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz (TCK md.201/1)

• Sahte kıymetli damga üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, satan, devreden, satın alan, kabul eden veya muhafaza eden kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve bu malzemenin üretildiği veya saklandığı yerleri ilgili makama haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve bu malzemenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz (TCK md.201/2).

Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Kıymetli damgada sahtecilik suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Kıymetli damgada sahtecilik suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.

Cezanın ertelenmesi, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Kıymetli damgada sahtecilik suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının ertelenmesi de mümkündür.

Şikayet Süresi, Zamanaşımı, Uzlaşma ve Görevli Mahkeme

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Kıymetli damgada sahtecilik suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

Kıymetli damgada sahtecilik suçu şikayete tabi suçlar arasında yer almadığından savcılık tarafından resen soruşturulur, bu suçlara dair herhangi bir şikayet süresi yoktur. Şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suç, dava zamanaşımı süresine riayet edilmek kaydıyla her zaman soruşturulabilir. Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Kıymetli damgada sahtecilik suçu için yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suç, bu zamanaşımı süreleri içerisinde her zaman soruşturulabilir, bu zamanaşımı süreleri geçtikten sonra soruşturma yapılamaz.

Kıymetli damgada sahtecilik suçu nedeniyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

amp-img src=”https://barandogan.av.tr/images/tokmak-yargitay-kararlari-1280x720.webp” alt=”Kıymetli Damgada Sahtecilik Suçu Yargıtay Kararları” width=”1280” height=”720” layout=”responsive”> </amp-img>

Kıymetli Damgada Sahtecilik Suçu Yargıtay Kararları

Kıymetli Damgada Sahtecilik ve Aldatma Kabiliyeti

Kıymetli damgada sahtecilik suçunun gerekçesinde, “kıymetli damgaların bir vasıtalı verginin veya harcın ödendiğini belgelemekle birlikte üzerlerinde taşıdıkları nominal değerle alınıp satıldıkları ve çok kere bir ödeme vasıtası olarak tedavül ettikleri, bu özelliklerinin de kıymetli damgaları bir vergi veya harcın ödendiğini gösteren bir makbuz olmaktan çıkardığı ve paraya yaklaştırdığı, bu sebeple de kıymetli damgalarda sahtecilik fiillerinin ayrı bir suç olarak tanımlandığının” belirtilmesi karşısında, 7.10.2011 tarihli kriminal raporda aldatma kabiliyetine haiz oldukları belirtilen araç muayene pullarının bu vasıflara sahip olup olmadığının kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenmesi bakımından; belgelerde yapılan sahteciliğin aldatma yeteneği bulunup bulunmadığının takdir ve tayininin mahkemeye ait olması karşısında, emanete kayıtlı suça konu araç muayene pullarının duruşmaya getirtilip incelenmek suretiyle, özellikleri duruşma tutanağına yazılarak sonucuna göre sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerekirken, eksik soruşturmayla yazılı şekilde hüküm kurulması hukuka aykırıdır (Yargıtay 8. Ceza Dairesi - Karar: 2014/18398)

Pulda Sahtecilik ve İğfal Kabiliyeti

Suça konu pulların sahteliği ve iğfal kabiliyetine sahip olup olmadığı ile ilgili pulları çıkaran kurumdan bilirkişi raporu alınması gerekirken yeterli olmayan raporlara dayanılarak eksik inceleme ile mahkumiyet hükmü kurulması kanuna aykırıdır (Yargıtay 8. Ceza dairesi - Karar: 2011/10045). Suça konu posta pulunun sahte olup olmadığı, sahteliğin ilk bakışta herkes tarafından anlaşılıp anlaşılamayacağı ve iğfal kabiliyetinin bulunup bulunmadığı hususunda Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünden görüş alınarak sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin gözetilmemesi kanuna aykırıdır (Yargıtay 8. Ceza Dairesi - Karar: 2009/13885).

Sahte İETT Bileti Satma

Sanığın “ucuz olduğu için satın aldığını” belirttiği ve bilirkişi raporuna göre aldatma kabiliyeti olan sahte İETT biletlerini sattığı, eyleminin atılı suç öğelerini taşıdığı anlaşıldığından 5237 sayılı TCY.larının ilgili hükümlerinin karşılaştırılarak, sanık yararına olan hükmün saptanması, Çocuk Koruma Kanununun hükümleri de gözetilerek sanığın hukuki durumunun belirlenmesi gerekir (Yargıtay 4. Ceza Dairesi - Karar: 2006/14107).

Kıymetli damagada sahtecilik suçu, suçun konusu damganın aldatma kabiliyetinin tespiti vb. gibi konularda ciddi bir değerlendirme gerektiren bir suç tipidir.

Avukat Baran Doğan