Bilgi Vermeme Suçu Nedir? (TCK 166)

Suç eşyasını bilgi vermeme suçu; bir hukuki ilişkiyle (satın alma, tramp, ödünç vs.) elde edilen eşyanın bir suçtan elde edildiğinin öğrenilmesine rağmen, bu durumun soruşturmaya yetkili makamlara (polis, jandarma, savcılık vb.) vakit geçirilmemeksizin bildirilmemesi halinde işlenmiş olur. Bilgi vermeme suçunda “vakit geçirilmeksizin” ibaresinden kasıt, her somut olayın özelliğine göre bildirme yükümlülüğünün makul kabul edilebilecek bir sürede yerine getirilmesidir.

Bilgi vermeme suçu, TCK m.166’da “Malvarlığına Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmiştir. Eşyanın teslim alındığı sırada bir suçtan elde edildiği (yağma, hırsızlık, dolandırıcılılık vb.) biliniyorsa, suçtan elde edilen menkul malı alan kişi suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu nedeniyle cezalandırılılır. Örneğin, çalıntı olduğunu bilerek bir kimseden bisiklet satın alan kişi suç eşyasının satın alınması suçunu işlemiş olur. Ancak, pazar yerinden aldığı bir bisikletin çalıntı olduğunu satın aldıktan sonra öğrenen kişi bu durumu soruşturma makamlarına bildirmediği takdirde bilgi vermeme suçunu işlemiş olur.

Bir hukukî ilişkiye dayalı olarak, örneğin satın alınan veya bağış olarak kabul edilen eşyanın bir suçtan elde edildiğinin daha sonra öğrenilmesi durumunda, suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu oluşmaz. Zira, kast, fiilin işlendiği sırada mevcut olmalıdır. Ancak, eşyanın, örneğin satın alındıktan veya bağış olarak kabul edildikten sonra, bir suçun işlenmesi suretiyle veya işlenmesi dolayısıyla elde edildiğinin anlaşılması durumunda; satın alan veya örneğin bağış olarak kabul eden kişi açısından bildirim yükümlülüğü mevcuttur. Bu yükümlülüğe aykırı davranış, madde metninde bağımsız bir suç olarak tanımlanmış bulunmaktadır (Madde Gerekçesi).

Bilgi Vermeme Suçunun Cezası (TCK 166)

Suç eşyasını bilgi vermeme suçunun cezası şu şekildedir:

• Bir hukuki ilişkiye dayalı olarak elde ettiği eşyanın, esasında suç işlemek suretiyle veya suç işlemek dolayısıyla elde edildiğini öğrenmesine rağmen, suçu takibe yetkili makamlara vakit geçirmeksizin bildirimde bulunmayan kişi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. (TCK m.166).

Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Bilgi vermeme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilemez. Çünkü, adli para cezası maddede seçenek yaptırım olarak düzenlenmiştir. Mahkeme, seçenek yaptırım olarak hapis cezasını tercih ettiğinden bu cezayı adli para cezasına çeviremez.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Bilgi vermeme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.

Ceza ertelenmesi, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Bilgi vermeme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında erteleme hükümlerinin uygulanması mümkündür.

Suçun Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaşma, Görevli Mahkeme

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Bilgi vermeme suçu, TCK m.167‘deki kişiler aleyhine işlenirse uzlaşamaya tabidir. Diğer haller uzlaşmaya tabi değildir.

Bilgi vermeme suçu TCK m.167‘deki kişiler aleyhine işlenirse şikayete tabi suçlar arasında yer almaktadır. Diğer hallerde, suç, savcılık tarafından resen soruşturulmalıdır. Şikayet hakkı, dava zamanaşımı süresinde kullanılabilir. Şikayetten vazgeçme, ceza davasının düşmesi sonucunu doğurur.

Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Bilgi vermeme suçu yargılamalarında olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Bilgi Vermeme Suçunda Görevli Mahkeme

Bilgi vermeme suçu hakkında yargılama yapma görevi, asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Bilgi vermeme suçu, suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçuyla da karıştırıldığından fiilerin bir ceza avukatı tarafından değerlendirilmesinde fayda vardır.

Avukat Baran Doğan