Suç Uydurma Suçu Nedir? (TCK m.271)

Suç uydurma suçu, işlenmediği bilinen bir suç nedeniyle adliyenin meşgul edilmesini cezalandıran bir soyut tehlike suçudur (TCK md.271).

Suç uydurma suçu iki şekilde işlenebilir:

• Fail, polis, jandarma veya savcılık gibi yetkili makamlara işlenmediğini bildiği bir suçu işlenmiş gibi ihbar veya şikayet ederse, suç uydurma suçu meydana gelir. Suçun bu biçimine “şekli suç uydurma” denilmektedir. Çünkü, fail suça dair hiçbir delil uydurmadan sadece şeklen suçun işlendiğini ileri sürmektedir.

• Fail, işlenmemiş bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uydurursa, yine suç uydurma suçu meydana gelir. Suçun bu biçimine de “maddi suç uydurma” denilmektedir. Çünkü, bu halde fail suça dair delil veya bazı belirtileri kendisi uydurmaktadır. Örneğin, dış kapı kilidini kırarak evinde hırsızlık suçu işlendiği iddiası ile şikayet eden fail, suçun bu şeklini işlemiş olur.

TCK.nun 271. maddesinde yer alan “suç uydurma” suçu soyut tehlike suçu niteliğinde olduğundan failin işlediği fiil ile herhangi bir zarar sonucunun doğmasına sebep olması şart değildir.

Asılsız ihbar veya şikayet başvurusu yapılması halinde savcılık veya kolluk tarafından soruşturma başlatılması şart olmayıp, ihbar veya şikayetin objektif olarak soruşturma başlatmaya elverişli nitelikte olması suç uydurma suçunun meydana gelmesi için yeterlidir.

Suç Uydurma Suçu İle İftira Suçu Arasındaki Fark

İftira suçu, hakkında savcılık soruşturması açılması veya idari yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesidir.

İftira suçunun oluşması için isnat edilen fiilin suç teşkil etmesi şart değildir. Mağdur hakkında idari yaptırım uygulanmasını sağlamak üzere hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesi de cezalandırılmıştır. Örneğin, asılsız olduğu halde bir esnafın kaldırıma mallarını bırakarak geçişleri engellediği iddiası ile belediyeye şikayet edilerek idari para cezasına çarptırılması veya dükkanının geçici bir şekilde kapatılmaya çalışılması halinde iftira suçu meydana gelir. Halbuki suç uydurma suçunun gerçekleşmesi için, bir kimsenin suç teşkil eden bir fiil işlediği iddia edilmelidir. Örneğin, aynı esnafın dükkanın da sadece karışıklık yaratmak için polisin aranarak dükkanda adam öldürüldüğü şeklinde ihbar yapılması suç uydurma suçu olarak kabul edilir.

Suç Uydurma Suçunun Cezası (TCK m.271)

Suç uydurma suçunun cezası şu şekildedir:

• İşlenmediğini bildiği bir suçu, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar eden ya da işlenmeyen bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uyduran kimseye üç yıla kadar hapis cezası verilir.

Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Suç uydurma suçun hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Suç uydurma suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilebilir.

Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Suç uydurma suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının ertelenmesi de mümkündür.

Şikayet Süresi, Zamanaşımı, Uzlaşma, Görevli Mahkeme

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Suç uydurma suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

Suç uydurma suçu, şikayete bağlı suçlar arasında yer almadığından savcılık tarafından resen soruşturulur, bu suçlara dair herhangi bir şikayet süresi yoktur. Şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suç, dava zamanaşımı süresine riayet edilmek kaydıyla her zaman soruşturulabilir. Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Suç uydurma suçu için yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suç, bu zamanaşımı süreleri içerisinde her zaman soruşturulabilir, bu zamanaşımı süreleri geçtikten sonra soruşturma yapılamaz.

Suç uydurma suçu nedeniyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Suç Uydurma Suçu Yargıtay Kararları

Asılsız İhbar Halinde Suç Uydurma Suçu

Dosyada bulunan 03.02.2013 tarihli ihbar tutanağı ve 03.02.2013 tarihli olay ve yakalama tutanağı başlıklı belgelerde sanığın birçok kez polisi arayarak ihbara konu adreste kavga olduğunu beyan ettiği; kumar oynama eylemi ile ilgili olarak ise herhangi bir bildirim ve ihbarda bulunmadığı olayda sanığın bildirimine konu olan ‘‘kavga’’ olayı kanunlarımızda açıkça suç olarak tanımlanmadığı gibi isnadda bulunulan kişi de açıkça belirtilmemiş olduğundan yasal unsurları itibariyle oluşmayan suçtan beraati (Yargıtay 16. Ceza Dairesi - Karar: 2015/183).

Suç Uydurma ve İftira Suçu Arasındaki Fark

İftira suçunun oluşabilmesi için failin yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat etmesi gerektiği, somut olayda; sanığın isim vermeden ve belirli bir kişiye isnatta bulunmadan faili meçhul kişi veya kişilerin kendisi adına cep telefonu hattı alarak kullandıklarını beyan ederek Cumhuriyet savcılığına ihbar ve şikayette bulunmaktan ibaret eyleminin suç uydurma suçunu oluşturacağı hukuki durumunun buna göre takdir ve tayini gerektiği (Yargıtay 16. Ceza Dairesi - Karar: 2015/15).

Gerçeğe Aykırı Şikayet Başvurusu ve Suç Uydurma

Sanığın Cumhuriyet Başsavcılığına müracaat ederek, satması için mağdura verdiği cep telefonunu geri iade etmemesi sebebiyle mağdurun ismini vermeden, çalındığından bahisle şikayetçi olması şeklinde gerçekleşen olayda sanığın eylemi suç uydurmak suçunu oluşturur. Ancak, kovuşturma başlamadan önce gerçeğe döndüğü anlaşılan sanık hakkında TCK’nın 269/2. maddesinde düzenlenen etkin pişmanlık hükmünün uygulanması gerekir (Yargıtay 9. Ceza Dairesi - Karar: 2014/5811).

Asılsız Şikayet, İftira Suçu ve Suç Uydurma Suçu

İftira suçunun oluşabilmesi için; yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesinin gerektiği, somut olayda; sanığın 15.11.2008 tarihinde kolluk güçlerine müracaat ederek, 1997 yılında haricen sattığı motorsikletinin devrini sağlamak amacıyla mağdurların ismini vermeden, motorsikletinin çalındığından bahisle şikayetçi olması şeklinde gerçekleşen eylem suç uydurmak suçunu oluşturur (Yargıtay 4. Ceza Dairesi - Karar: 2013/7660).

Suç Üstlenme ve Suç Uydurma Arasındaki Fark

TCK’nın 271. maddesinde tanımlanan suç uydurma suçunun oluşabilmesi için failin, yetkili makamlara, işlenmemiş olan bir suçu, işlenmiş gibi ihbar etmesi gerektiği; aynı Kanunun 270. maddesinde düzenlenen suç üstlenme suçunda ise failin, yetkili makamlara, işlenmiş ya da işlenmemiş bir suçun kendisi tarafından işlendiğini bildirmesi gerektiği, Somut olayda, sanığın 156 jandarma ihbar numarasını arayarak kendisini O. T. olarak tanıttıktan sonra silah ile M. K. tarafından tehdit edildiğini iddia ve ihbar ederek, işlenmemiş olan bir suçun kendisi tarafından işlendiğini bildirmek suretiyle TCK’nın 270. maddesinde tanımlanan “Suç üstlenme” suçunu işlediği açıktır (Yargıtay 9. Ceza Dairesi - Karar: 2013/5628).

Aracın Teslimini Sağlamak İçin Suç Uydurma

Sanığın noterde resmi satış sözleşmesi ile satın aldığı ancak fiilen teslim almadığı aracın kendisine teslimini sağlamak amacıyla katılanın ismini belirtmeden soyut olarak aracın çalındığından bahisle kolluk birimine müracat etmesi şeklinde gerçekleşen eylemi suç uydurmak suçunu oluşturur (Yargıtay 9. Ceza Dairesi - Karar: 2013/864).

Gerçeğe Aykırı Hırsızlık İhbarı ve Suç Uydurmak

Sanığın, karakola başvurarak herhangi bir kişiye suç isnat etmeden, motosikletinin evinin önünden çalındığını bildirmesi eyleminin, 5237 sayılı TCK’nın 271 inci maddesinde düzenlenen suç uydurma suçunu oluşturur (Yargıtay 4. Ceza Dairesi - Karar: 2012/19362).

Polise Asılsız İhbar Yapma ve Suç Uydurma Suçu

Sanığın dosyada mevcut abonelik sözleşmesi ve TURKCELL HTS raporuna göre adına kayıtlı cep telefonu ile 155 polis imdat telefonunu arayarak, kendisinin terör örgütü mensubu olduğu ve 67 kişilik terörist grubu ile jandarma karakolunu basacaklarını bildirmesi üzerine ihbarın ilgili merciilere iletilip görevlilerce gerekli önlemlerin alınmasının akabinde ihbarın asılsız olduğunun saptanması biçiminde gelişen olayda, sanığın işlenmeyen bir suçun kanıtlarını soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uydurup yetkili merciilere ihbar etme eylemi suç uydurmak suçu olarak kabul edilmelidir (Yargıtay 4. Ceza Dairesi - Karar: 2009/16851).

Şikayet Dilekçesi ve Suç Uydurmak

Sanığın daha önce bu dosyanın şikayetçileri hakkında, Şişli 5. Asliye Hukuk Mahkemesindeki manevi tazminat davasında yalan tanıklık yaptıklarına ilişkin olarak avukatı aracılığıyla Şişli C. Başsavcılığına yaptığı şikayetinin 18.05.2002 tarihli kovuşturmama kararı ile sonuçlanması ve itirazının da 25.07.2002 tarihli merci kararı ile reddedilmesinden sonra aynı olaya dayalı olarak ikinci kez avukatı aracılığıyla Şişli C. Başsavcılığına verdiği 02.08.2002 tarihli dilekçeyle şikayetçiler aleyhine aynı iddialarını tekrarladığının oluşa uygun biçimde kabul edilmesi karşısında; vuku bulmuş bir olaya ilişkin olarak verilen şikayet dilekçesindeki iddiaları suç uydurma suçunu oluşturmaz (Yargıtay 4. Ceza Dairesi - Karar: 2009/7602).

Suç uydurma suçu, adliyeye karşı işlenen ve takibi şikayete bağlı olmayan suçlardan olduğundan savunmanın avukatlar tarafından yapılmasında yarar vardır.

Avukat Baran Doğan