Şirket veya Kooperatifler Hakkında Yanlış Bilgi Verme Suçu Nedir? (TCK 164)

Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu; şirket veya koepratif organlarından yer alan kişilerin, kurucularının, yöneticilerinin veya temsilcilerinin kamuya veya genel kurula kasten yanlış bilgi vererek ilgili kişilerin zararına sebebiyet vermeleri ile oluşur. Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu, özgü suçlardan olup anacak maddede belirtilen kişiler tarafından işlenebilir.

Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu, TCK m.164’te “Malvarlığına Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmiştir. Çünkü, şirket veya kooperatifler hakkında yanlış verilen bilgiler ilgili üçüncü kişilerin malvarlığı yönünden zarara uğramasına neden olmaktadır.

Özellikle belirtelim ki, kamuyouna veya genel kurula yapılan beyanlar, şirket veya kooperatifin TCK m.164’te tek tek sayılan kurucuları, yöneticileri, yetkilileri veya temsilcileri tarafından yapılmalıdır. Örneğin, bir kooperatif çalışanının kooperatif hakkında kasten basına yanlış bilgi vermesi halinde bu suç oluşmaz. Çünkü, madde metninde çalışanlar suçun faili olarak kabul edilmemiştir.

“Kamuya yapılan beyanlardan” kastedilen, basın ve yayın yoluyla veya postayla prospektüsler gönderilerek belirli olmayan kişilere hitap edilmesi ve bunlara önemli yanlış bilgiler verilmesidir. Bu tür bilgilerin genel kurula sunulan raporlarda, önerilerde yer alması da suç sayılmaktadır; gerçeğe uymayan bilançolar yapılması, örneğin gerçeğe aykırı kârlardan bahsedilmesi gibi. Ancak bütün bunların yanlış olduğu bilinerek doğru imiş gibi gösterilmesi suçun oluşması için zorunludur. Suçun oluşması bakımından failde bir kâr sağlama amacının bulunması veya bir zararın meydana gelmesi ise şart değildir. Bu suç tanımıyla, şirket veya kooperatiflerin idaresinde güven ve iyi niyeti korumak amaçlanmıştır. Bu nedenle, şirket veya kooperatifin aleyhinde olmak üzere yanlış bilgi verilmesi de bu suçu oluşturacaktır. Madde, bu tür bilgileri veren veya verdirenleri cezalandırmaktadır. Suçun oluşması kastın varlığını gerektirmektedir. Maddede yer alan hükümler sermayesi hisse senedine bölünmüş kamu iktisadi teşebbüsleri ve benzerî kurumları da kapsamaktadır (Madde Gerekçesi).

Şirket veya Kooperatifler Hakkında Yanlış Bilgi Verme Suçunun Cezası (TCK 164)

Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçunun cezası şu şekildedir:

• Bir şirket veya kooperatifin kurucu, ortak, idareci, müdür veya temsilcileri veya yönetim veya denetim kurulu üyeleri veya tasfiye memuru sıfatını taşıyanlar, kamuya yaptıkları beyanlarda veya genel kurula sundukları raporlarda veya önerilerde ilgililerin zarara uğramasına neden olabilecek nitelikte gerçeğe aykırı önemli bilgiler verecek veya verdirtecek olurlarsa altı aydan üç yıla kadar hapis veya bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılırlar (TCK m.164).

Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.

Ceza ertelenmesi, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında erteleme hükümlerinin uygulanması mümkündür.

Suçun Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaşma, Görevli Mahkeme

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu, TCK m.167‘deki kişiler aleyhine işlenirse uzlaşamaya tabidir. Diğer haller uzlaşmaya tabi değildir.

Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi vermeme suçunun TCK m.167‘deki kişiler aleyhine işlenirse şikayete tabi suçlar arasında yer almaktadır. Diğer hallerde, suç, savcılık tarafından resen soruşturulmalıdır. Şikayet hakkı, dava zamanaşımı süresinde kullanılabilir. Şikayetten vazgeçme, ceza davasının düşmesi sonucunu doğurur.

Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu yargılamalarında olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Şirket veya Kooperatifler Hakkında Yanlış Bilgi Verme Suçunda Görevli Mahkeme

Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu hakkında yargılama yapma görevi, asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Şirket veya Kooperatifler Hakkında Yanlış Bilgi Verme Suçu Yargıtay Kararları

Bir Kimsenin Ünvanını Kulanarak Şirket Hakkında Yanlış Bilgi Verme Suçu

Somut olayda; sanıkların Çukurdere Madencilik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti’nin Anonim şirkete dönüştürülmesi işlemlerinin yapılması sırasında katılanın bilgi ve onayı dışında denetçi olarak sözleşmeye isminin yazıldığı, yönetim kurulu kararı alındığı ve bu kararın 03/08/2009 tarihinde Ticaret Sicil Gazetesinde tescil ve ilan edildiği, Çukurdere Anonim Şirketinin 09/10/2009 tarihli bir kararıyla yönetim kurulunun tekrar toplanarak denetçi olarak belirlenen katılanın yerine başkasını seçtikleri, bu kararı da 13/10/2009 tarihinde tescil ile 16/10/2009 gününü Ticaret Sicil Gazetesinde ilan ettirdikleri, katılanın Anayasa Mahkemesi üyesi olup başka herhangi bir görev alamayacağı, ana sözleşme altında imzası bulunan şirket ortakları olan sanıklar F.. A.. ile İ.. G..’ün şirket veya kooperatif hakkında yanlış bilgi verme suçunu işledikleri iddia edilen olayda, her ne kadar sanıklar savunmalarında şirket nevi değişikliği işlemlerinin şirket avukatı tarafından vekaleten yapıldığını, kendilerinin olaydan haberlerinin olmadığını beyan etmişler ise de, tanık olarak dinlenen F.Ö. ifadesinde şirketin nevi değişikliği sözleşmesini kendisinin hazırladığını, ancak hazırladığı ana sözleşmeyide sanıklara gösterdiğini ve onların onayını aldığını beyan etmesi ve dosya içeriğine göre sanıkların suçtan kurtulmaya yönelik savunmalarına itibar edilmemiş, toplanan delillere göre sanıkların katılanın bilgisi ve onayı dışında kendisini şirket denetçisi olarak göstermek suretiyle üzerlerine atılı suçu işledikleri anlaşıldığından mahkemenin kabulünde bir isabetsizlik bulunmamıştır (yargıtay 15. Ceza Dairesi - Karar No:2015/30330).

Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu, ekonomik düzenin sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için malvalığına karşı suçlar arasında düzenlenmiştir. Suçun önemi nedneiyle iddia ve savunmanın bir ceza avukatı tarafından yapılmasında fayda vardır.

Avukat Baran Doğan