Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma ve Özendirme Suçu Nedir? (TCK 190)

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu; uyuşturucu veya uyarı maddenin kullanılmasının çabuklaştırılması, güvenli ve kolay kullanımının sağlanmasını ve özendirilmesini cezalandıran seçimlik hareketli bir suçtur.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu şu seçimlik hareketlerden birinin yapılmasıyla işlenmiş olur:

• Özel yer, donanım veya malzeme sağlayarak,

• Uyuşturucu madde kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alarak,

• Uyuşturucu madde kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi verme,

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendirme veya bu nitelikte yayın yapma.

Uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu şu suçlarla karıştırılmamalıdır:

• Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu

• Uyuşturucu Kullanma veya Bulundurma Suçu.

Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Görevli Mahkeme

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu şikayete tabi suçlar kategorisinde değildir. Bu nedenle suç, dava zamanaşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla her zaman soruşturulabilir. Suça dair olağan dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. Suçun mağduru kamu olduğundan şikayetten vazgeçme açısından bir özellik arz etmez.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçunda yargılama yapma görevi asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma ve Özendirme Suçunun Unsurları

Özel Yer Sağlamak (TCK 190/1-a): Özel yer, kişilerin uyuşturucu maddeleri kolaylıkla ve güvenlikle kullanabileceği bir mekanın kullanıcıların faydalanmasına sunulmasıdır. Örneğin, esrar kullanmak için yer arayan bir arkadaşına işyerinin deposunun anahtarını veren kişi uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunu işlemiş olur.

Donanım veya Malzeme Sağlamak (TCK 190/1-a): Bu seçimlik hareket uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanmaya hazır hale getirilmesi veya doğrudan kullanılması için gerekli gerekli aletlerin sağlanmasıyla oluşur. Hemen belirtelim ki, sağlanan aletlerin amacı gerçekleştirmeye elverişli olması şarttır. Örneğin, esrarın hazırlanacağı, ısıtılmış özel platin tabakanın temini edilerek bir kimseye uyuşturucu kullanmasını sağlamak üzere verilmesi uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunu meydana getirir.

Kullananların Yakalanmalarını Zorlaştıracak Önlemler Almak (TCK 190/1-b): Bu seçimlik hareket ile kastedilen, suçun maddi delillerinin ortadan kaldırılması veya çeşitli tıbbi metotlarla uyuşturucu madde kullanıldığına dair belirtileri yok edecek önlemler alınmasıdır. Örneğin, eroin veya kokain maddesi kullanmak için ev ortamında bir araya gelen kişilerin bulunduğu sokak girişine gözcü konularak polis baskının haber verilmesi ve bu şekilde yakalanmalarının güçleştirilmesi uyuşturucu madde kullanılmasının kolaylaştırılması suçuna vücut verir.

Kullanma Yöntemleri Konusunda Başkalarına Bilgi Verme (TCK 190/1-c): Bu seçimlik hareket, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ne suretle kullanıma hazır hale getireceği, ne şekilde vücuda enjekte edileceği veya nasıl daha etkili kullanılacağın hususunda başka kişilere bilgi sağlanmasıyla oluşur. Örneğin, kokain maddesinin kullanılma biçimi ve uzun süre etkili olması için ne yapılması gerektiği konusunda tavsiyede bulunmak, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun işlenmesine neden olur.

Uyuşturucu Madde Kullanılmasını Özendirme (TCK 190/2): Uyuşturucu madde kullanımını alenen özendirme suç olarak düzenlenmiştir. Özendirme, kişide uyuşturucu madde kullanımı ve temini hususlarında istek uyandırma ve heveslendirme anlamlarına gelmektedir. Özendirme, herhangi bir şekilde yapılabilir, suçun unsurlarının oluşumu için özendirmenin hangi yollarla yapılacağı konusunda sınırlama yoktur. Ancak, uyuşturucuya özendirme aleni bir şekilde yapılmalıdır. Aleniyet, uyuşturucu madde kullanımını özendiren söz ve davranışın belirlenemeyen sayıda kişi tarafından görülme, duyulma ve algılanabilme olasılığının bulunmasıdır. Bu nedenle aleniyet, örneğin, sosyal medya üzerinden gerçekleşebileceği gibi okulda herkese açık bir şekilde bilgilendirme yapmak şeklinde de gerçekleşebilir. Uyuşturucu madde kullanımını özendirici yayın yapmak da bu kapsamda suçun unsurlarının oluşmasına neden olur.

Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma ve Özendirme Suçunun Cezası

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için;

  • Özel yer, donanım veya malzeme sağlayan,
  • Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alan,
  • Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi veren,

kişi, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK md.190/1).

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK md.190/2).

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır (TCK md.190/3).

Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma ve Özendirme Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, kişinin işlediği suçtan dolayı özgür iradesiyle sonradan pişman olması, suç teşkil eden fiilin meydana getirdiği olumsuzlukları gidermesi ve ceza adaletine olumlu davranışlarıyla katkı sunması halinde atıfet hükümlerinin uygulanmasını sağlayan bir ceza hukuku kurumudur.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçunda etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimini düzenleyen herhangi bir hüküm yoktur. Bu nedenle, etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz.

Uyuşturucu Kullanılmasını Özendirme ve Kolaylaştırma Suçu Yargıtay Kararları

Uyuşturucu Ticareti ile Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma Arasındaki Fark

Olay günü evine gelen ve haklarında “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçundan tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri uygulanan kişilere uyuşturucu madde vermek ve onların aldıkları uyuşturucu maddeleri evinde kullanmalarına rıza göstermekten ibaret eyleminin sadece TCK’nın 188. maddesinin 3. fıkrasında yer alan suçu oluşturduğu, aynı Kanun’un 190. maddesinde belirtilen “özel yer, donanım ve malzeme sağlama” niteliğinde olmadığı, dolayısıyla sözü edilen maddede tanımlanan “uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma” suçunun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden, sanık hakkında beraat yerine mahkumiyet hükmü kurulması hukuka aykırıdır (Yargıtay 10. Ceza Dairesi - Karar: 2014/1359).

Evinde Uyuşturucu Madde Kullandırma Kolaylaştırma Değildir

Olay tarihinde ihbar üzerine polis memurlarının sanığın temyiz dışı sanıkla birlikte ikamet ettiği eve gittikleri, evin kapısı açıldığında içeride uyuşturucu madde kullanıldığı izlenimi edinmeleri üzerine usulünce alınan arama kararı doğrultusunda yapılan aramada evde 2,6 gr; sanığın üzerinde de 0,8 gr hint keneviri ele geçirildiği, sanığın ve tanıkların birlikte uyuşturucu madde kullandıklarını beyan ettikleri anlaşılmakla; sanığın kendi evinde birlikte uyuşturucu madde kullanmaktan ibaret eyleminin özel yer ve donanım veya malzeme sağlama olarak değerlendirilemeyeceği, atılı suçun unsurları itibariyle oluşmadığı gözetilmeden yazılı şekilde mahkûmiyet kararı verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 20. Ceza Dairesi - Karar : 2017/3794).

Uyuşturucu Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunun İspatı

Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, CMK’nın 206/2-a maddesi gereği hukuka aykırı olarak elde edilen CD’nin hükme esas alınamayacağı dikkate alınarak, CD içeriğine göre; sanığın olay tarihinde kendisine ait olmayan evde TCK’nın 190/1 maddesi gereğince özel yer, donanım, malzeme sağladığı veya kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler aldığının kesin kabulü olanaklı olmadığı gibi kullanıldığı varsayılan maddeler ile ilgili delillerin ele geçmemesi, tanıklar … ve …‘ın beyanları ve sanığın savunmasının aksine kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi verme hususları sabit olmadığından, şartları oluşmayan atılı suçu işlediğine dair her türlü şüpheden uzak, yeterli ve kesin delil bulunmadığı gözetilmeden beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 10. Ceza Dairesi - Karar : 2018/2731)

Arkadaşlık İlişkisi Çerçevesinde Evini Uyuşturucu Madde Kullanımına Tahsis Etmek

Özel bir yer sağlayarak bir kimsenin uyuşturucu madde kullanmasını kolaylaştırma suçunun oluşabilmesi için, sanığın, uyuşturucu maddeyi kolaylıkla kullanmaya elverişli herhangi bir yerden, başkasının yararlanmasını sağlayarak, o kişinin uyuşturucu madde kullanmak fiilini kolaylaştırması ve mülkiyet ya da zilyedliğinde bulunan bu yerin, bir başkasının uyuşturucu madde kullanımını kolaylaştıracağını bilerek ve bu sonucu isteyerek hareket etmesi, yani genel kastının bulunması gerekmektedir. Dosya kapsamı ve sanıklar İlhan, Ercan ve Birgül’ün tüm aşamalarda değişmeyen, birbirini doğrulayan ve aksi kanıtlanamayan savunmalarına göre; dava konusu olayda, sanık İlhan’ın evi, suça konu eroin kullanımını kolaylaştırıcı nitelikte ise de; sanığın, diğer sanıkları ve uyuşturucu madde zehirlenmesinden ölen Eyüp’ü arkadaşları olmaları nedeniyle evine davet etmesi ve sözkonusu evde birlikte dört gün geçirdikleri halde, olay günü olan dördüncü güne kadar kalınan sürede, eroin kullanılmamış olması karşısında, sanığın, evini, uyuşturucu kullanımını kolaylaştırmak iradesiyle diğer sanıkların ve ölen Eyüp’ün yararlanmasına sunduğunun kesin kabulünün olanaklı olmaması ve olay günü gerçekleşen eroin kullanımına, arkadaşlık ilişkileri çerçevesinde göz yummasının da olası olması; dosya kapsamında, sanığın, uyuşturucu kullanımını kolaylaştırmak kastıyla, diğer sanıklara özel yer sağladığına dair, sanığın savunmasının aksini ortaya koyabilecek, kesin ve yeterli başka hiç bir kanıtın da yer almaması ve böylelikle, mahkemece, atılı suçtan sanık hakkında beraat kararı verilmesinin yerinde olması nedeniyle, tebliğnamedeki bozma düşüncesine katılınmamıştır (Yargıtay 10. Ceza Dairesi – 2003/846 karar).

Avukat Baran Doğan