Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Nedir? (TCK 124)

Haberleşmenin engellenmesi suçu; kişilerin veya kamu kurumlarının kendi aralarında yaptıkları haberleşmeyi veya her türlü basın yayın organının yayınlarının hukuka aykırı bir şekilde engellenmesi suretiyle oluşur. Haberleşmenin engellenmesi suçu, TCK m.124’te “Hürriyete Karşı Suçlar” arasında yer almaktadır. Örneğin, bir kişiye gelen mektupları yırtmak, telefon görüşmesini engellemek için düzenek kurmak, bina içinden eve giden telefon hattını kesmek vb. gibi fiiller haberleşmenin engellenmesi suçuna neden olur.

Haberleşmenin engellenmesi kasten işlenebilen bir suçtur, taksirle işlenemez. Örneğin, haberleşmeyi engellemek üzere telefon kablolarını kesen kişi, kasten hareket ettiğinden suç meydana gelir. Ancak, telefon direğine bağladığı hayvanın direği devirmesi nedeniyle haberleşmenin kesilmesine neden olan kişi taksirle hareket ettiğinden suçun unsurları oluşmaz. Failin kastının doğrudan haberleşmenin engellenmesine yönelik olması gerekir. Örneğin, telefon kablolarını çalan kişinin amacı hırsızlık suçu işlemek olduğundan haberleşmenin engellenmesi suçu nedeniyle cezalandırılamaz.

Haberleşmenin engellenmesi suçu, bilişim teknolojilerinin getirdiği olanaklar dolayısıyla ortaya çıkan ve bilişim teknolojileri de aracı kılınarak işlenebilecek bir suçtur. Örneğin, yazılım kullanarak whatsapp, instagram, facebook, twitter, messenger vb. üzerindeki iletişimin engelenmesi de haberleşmenin engellenmesi suçu oluşturur. Aynı şekilde, bilgisayara virüs göndermek suretiyle e-posta (e-mail) üzerinden yapılan haberleşmenin enllenmesi halinde de suç vücut bulur.

Haberleşmenin engellenmesi suçunda daha fazla ceza gerektiren nitelikli haller şu şekildedir:

• Kamu kurumlarının kendi aralarında yaptıkları habeleşmenin engellenmesi suçun daha fazla ceza gerektiren nitelikli hali olarak düzenlenmiştir. Örneğin, İstanbul il valisi ile bakanlık arasındaki haberleşmenin engellenmesi halinde suçun daha fazla ceza gerektiren nitelikli şekli gerçekleşmiş olur.

• Basın yayın organlarının yayınlarının engellenmesi de suçun daha fazla ceza gerektiren nitelikli halidir. Suçun mağduru yazılı, görsel veya iştisel her türlü basın yayın organı olabilir. İnternet yoluyla veya elektronik kitle iletişim aracıyla yayın yapan kuruluşların yayınlarının engellenmesi de suçun nitelikli şeklidir. Örneğin, canlı yayın yapan bir haber kanalının yayınını engellemek için canlı yayın aracındaki tesisatı bozan veya internet üzerinden haber veren bir sitenin bir davaya ilişkin yayınını engellemek için siteye hacker saldırısı yapan kişi bilişim suçlarının yanı sıra haberleşmenin engellenmesi suçu da işlemiş olur.

Haberleşmenin Engellenmesi Suçunun Cezası (TCK 124)

Haberleşmenin engellenmesi suçunun cezası şu şekildedir:

• Kişiler arasındaki haberleşmenin hukuka aykırı olarak engellenmesi halinde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur (TCK m.124/1).

• Kamu kurumları arasındaki haberleşmeyi hukuka aykırı olarak engelleyen kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK m.124/2).

• Her türlü basın ve yayın organının yayınının hukuka aykırı bir şekilde engellenmesi halinde, ikinci fıkra hükmüne göre cezaya hükmolunur (TCK m.124/3).

Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. TCK m.124/1’de düzenlenen haberleşmenin engellenmesi suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası, adli para cezasına çevrilemez. Çünkü, hapis cezası ile birlikte adli para cezası yaptırım olarak düzenlendiğinden, mahkeme, yaptırım olarak hapis cezasını tercih ettikten sonra bu cezayı adli para cezasına çeviremez. Diğer nitelikli hallerde hapis cezası alt sınırdan tayin edildiği takdirde, hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Haberleşmenin engellenmesi suçu nedeniyle hükmedilen hapis veya adli para cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.

Ceza ertelenmesi, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Haberleşmenin engellenmesi suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında erteleme hükümlerinin uygulanması mümkündür.

Suçun Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaşma, Görevli Mahkeme

Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Haberleşmenin engellenmesi suçu, uzlaşmaya tabi suçlardan değildir.

Haberleşmenin engellenmesi suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almaz. Şikayetten vazgeçme, ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suç, savcılık tarafından resen soruşturulmalıdır. Şikayet hakkı, dava zamanaşımı süresinde kullanılabilir.

Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Haberleşmenin engellenmesi suçu yargılamalarında olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Haberleşmenin Engellenmesi Suçunda Görevli Mahkeme

Haberleşmenin engellenmesi suçu hakkında yargılama yapma görevi, asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Yargıtay Kararları

Telefon Tellerinin Kesilmesi Suretiyle Haberleşmenin Engellenmesi

Karaman Telekom Müdürlüğü’nde görev yapan sanıkların, tüm ülke çapında Haber İş Sendikası tarafından gerçekleştirilen grev sürecinde, grevin daha etkin olması amacıyla Telekom Müdürlüğü’ne ait iletişim saha dolaplarını açmak suretiyle içlerindeki telleri kestikleri, saha dolaplarına ait anahtarların sanıklarda bulunması ve yapılan incelemede saha dolaplarının anahtar kullanılmak suretiyle açılarak kablolarının kesilmiş olması dikkate alındığında kurum personeli olmayan her hangi birisinin telleri kesmiş olamayacağı, saha dolaplarının bulundukları yerlerde aktif olan GSM baz istasyon bilgilerine göre sanıkların birbirleriyle yoğun telefon görüşmelerinin ortaya çıkarıldığı, sanıkların bu şekilde kamu malına zarar verme ve haberleşmenin engellenmesi suçlarını işledikleri iddiasıyla yapılan yargılama sonucunda; sanıkların ortak savunmalarında, olay tarihinde sendikanın grev haklarını kullanacağını söylemesi üzerine greve gittiklerini, yaptıkları telefon görüşmelerinin grevle ilgili olduğunu, ayrıca birbirleri ile arkadaş oldukları için normal telefon görüşmelerinin de bulunduğunu, saha dolaplarındaki kabloların kesilmesiyle ilgilerinin bulunmadığını beyan etmeleri karşısında, sanıkların atılı suçları işlediklerine dair, savunmalarının aksine her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delil elde edilemediğinden verilen beraat kararlarında bir isabetsizlik görülmemiştir (Yargıtay 15. Ceza Dairesi - Karar : 2014/2406).

Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Şikayete Bağlı Değildir

TCK’nın 124. maddesinde düzenlenen haberleşmenin engellenmesi suçunun, şikayet koşuluna bağlı olmadığı gözetilmeden, şikayetten vazgeçme nedeniyle kamu davasının düşmesine karar verilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 18. Ceza Dairesi - Karar : 2015/4405).

Telefon Kablolarının Çalınması Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Oluşturmaz

Olayın oluş şekli ve sanıkların güttüğü amaç ve saik nazara alınarak, sanıkların amacının, telefon kablolarını çalmak olması, kişiler arasındaki haberleşmenin engellenmesi yönünde bir kastlarının olmaması karşısında, sanıkların üzerlerine atılı bu suç yönünden, suçun manevi unsurunun gerçekleşmemesi sebebi ile, beraatlerine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde mahkumiyetlerine karar verilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 2. Ceza Dairesi - Karar : 2017/5874).

Sanığın, sözkonusu telefon kablolarını kesmeden çalmasının mümkün olmadığı ve tek eylemle kanunun birden fazla hükmünü ihlal etmiş olduğunun anlaşılması karşısında, fikri içtima kuralları gereğince tek suçtan ceza verilmesi gerektiği gözetilmeyerek, haberleşmenin engellenmesi suçundan da yazılı şekilde mahkumiyet kararı verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 22. Ceza Dairesi 2015/6031 E. , 2015/4274 K.) Not: Hırsızlık suçu nedeniyle ceza verilmesi gerekirdi.

Hürriyeti Tahdit Suçu Esnasında Mağdurun Cep Telefonunun Elinden Alınması

Sanıklar …. ile… haklarında haberleşmenin engellenmesi suçundan kurulan mahkûmiyet hükümlerinin temyiz incelemesine gelince;

Sanıkların mağdureyi zorla araca bindirip kaçırmasının ardından seyir halinde oldukları sırada üzerindeki cep telefonunu almaları şeklinde gerçekleşen olayda, mağdureyi zorla hürriyetinden yoksun kılan sanıklar yönünden ayrıca haberleşmenin engellenmesi suçunun kanuni unsurlarının oluşmadığı gözetilerek, müsnet suçtan hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde mahkûmiyetlerine hükmedilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 14. Ceza Dairesi - Karar : 2016/142).

Trafik Kazasından Sonra Mağdurun Telefon Etmesini Engellemek İçin Telefonunun Alınması

Suç tarihinde trafik kazasının meydana gelmesinden sonra çıkan tartışma sonucunda katılanların görevlileri aramasına engel olmak için telefonlarının alındığı tüm dosya içeriğinden anlaşıldığından, mevcut haliyle katılanların o anda durumu görevlilere ihbar etmek amacıyla telefonlarının alınarak karakola teslim edilmesinden ibaret sanıkların eylemlerinde haberleşme hattına görüşmeyi engelleyecek şekilde bir müdahalede bulunulmaması nedeniyle unsurları itibariyle oluşmayan haberleşmenin engellenmesi suçundan beraat kararı verilmesi gerektiği gözetilmeden dosya kapsamına uygun olmayan yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde mahkumiyet kararı verilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 23. Ceza Dairesi - Karar : 2016/225).

Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Gerçek Kişiler Aleyhine İşlenebilir

TCK’nın 124. maddesine göre, kişiler arasındaki haberleşmenin hukuka aykırı biçimde engellenmesi suçunun tüzel kişilere yönelik olarak işlenmesi mümkün olmadığı, ancak gerçek kişilere yönelik işlenebileceğinden suçtan doğrudan zarar görme olasılığı bulunmayan şikayetçi kurumun davaya katılan olmasına karar verilmiş olmasının da hükmü temyiz hakkı vermeyeceğinden şikayetçi Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi vekilinin temyiz isteminin tebliğnamedeki isteme aykırı olarak 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca uygulanması gereken CMUK’nın 317. maddesi gereğince REDDİNE, karar verilmiştir (Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2016/9830 E. , 2018/15169 K.).

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma ve Haberleşmenin Engellenmesi Suçu

Sanık … hakkındaki haberleşmenin engellenmesi suçu bakımından yapılan incelemede;

Sanıkların mağdureye yönelik kişiyi hürriyetinden yoksun kılma fiillerini gerçekleştirdikleri sırada, sanık …‘ün, arabada giderken mağdurenin telefonu ile arama yapmasını engellemek amacıyla telefonunu elinden alması biçimindeki eyleminin, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu sürdürmeye yönelik olduğu, sanığın eyleminin bir bütün halinde kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu oluşturduğu gözetilmeyerek sanık hakkında haberleşmenin engellenmesi suçundan ayrıca mahkumiyet kararı verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2019/4710 E. , 2021/22262 K.).

Haberleşmenin engellenmesi suçu, geçmişte telefon kablolarının kesilmesi gibi mekanik fiillerle işlenirken, günümüzde den internet üzerinden veya elektronik yöntemlerle yapılan müdahalelerle işlenmektedir.

Avukat Baran Doğan