Para ve Teminat Verilmesine Dair İlamların İcrası Yargıtay Kararları (İİK 32)

• Borçluların her birinin ayrı ayrı sorumlu olduğu borç miktarı dayanak ilamda ve takip talebinde gösterilip icra emrinde gösterilmemişse, bu durumda icra emrinin iptali gerekir. ( 12 HD 2008 / 1391 K. )
• İlam içeriğine aykırı faiz istendiği yönünde yapılan itiraz teknik olarak bir şikayettir, taraflar duruşmaya gelmese dahi karar verilebilir. ( 12 HD 2008 / 132 K. )
• Menfi tespit davasında; İİK. 72/5 işin esası ile ilgili olarak icranın tamamen veya kısmen eski hale iadesini ilamın kesinleşmesine bağlar. Bu nedenle eklenti olan yargılama giderleri de kesinleşmeden talep edilemez. (12 HD 2007 / 19610 karar) (HGK 1990/564 Karar)
• Kamulaştırmasız el atmaya tazminata ilişkin ilamda taşınmazın da tesciline karar verilmesi, tazminatın derhal icraya konmasına engel değildir, çünkü bu durum taşınmazın aynının çekişmeli olduğu anlamına gelmez. (12 HD 2006 / 13303 Karar)
• “Küçük Sina’nın yuva ve S’ nin okul masrafının davacı baba tarafından karşılanmasına” ilişkin hüküm fıkrasının infaz kabiliyeti yoktur. Ayrıca alacak ilama bağlanmadan icra takibi yapılamaz. (HGK 2006 / 85 Karar)
• Sınırlı yetkili icra mahkemesi ilamın içeriğini yorum yoluyla belirleyemez. ( 12 HD 2006 / 588 ) ( HGK 1997 / 776 )
• Dayanak ilamın borçluya gönderileceğine dair kanunda hüküm olmadığından, icra emrinin gönderilmesi yeterlidir. ( 12 HD 2005 / 25635 K. )
• Kanun koyucu para ve teminattan başka borçları hakkındaki ilamların icrasından alacaklıya iflas isteme hak ve yetkisi vermemiştir. ( 19 HD 2003 / 5752 )
• Tam yargı davalarına ilişkin ilamların kesinleşmesi gerekir. ( 12 HD 2005 / 3510 )
• İlamda faize hükmedilmemiş ve takip talebinde de asıl alacak yanında faiz talep hakkı saklı tutulmuşsa, alacaklı yeni bir takip ile faiz talep edemez. Ancak ilamda faize hükmedilmişse önceki takipte faiz istenmemiş ve bu hususta talep hakkı saklı tutulmuşsa bile ilamda yazılı faiz için yeni bir takip yapılabilir. ( 12 HD 2000 / 19602 K.)
• İlam fuzuli işkal nedeni ile men-i müdahaleye dayanıyorsa, üçüncü kişi tapuya tescil edilmiş bir hakka dayanarak işgal edildiğini ispat etmelidir. ( HGK 1999 – 953 K. )

Bir İşin Yapılmasına veya Yapılmamasına Dair İlamların İcrası (İİK 30)

• Kararda, dava konusu taşınmazda davalıya verilen süre içinde apartman girişi yanında, duvardan sığınağa inişi sağlayan kapının ve merdivenin yapılarak projeye uygun hale getirilmesine hükmedilmesiyle, yapım masraflarının ( 3500TL ) davalılardan alınmasına karar verilmesi hukuka aykırıdır, masrafların alınması ilamın infaz aşamasına ilişkindir, ilamda yer almamalıdır. İİK 30. madde uygulanır. ( 18 HD 2008 – 12779 )
• Ortak yere davalının yaptığı sundurmanın kendisine verilen süre içerisinde kaldırılıp buranın mimari projeye uygun hale getirilmesine hükmedilmesiyle yetinilmelidir, kararda bu süre zarfında ilamın yerine getirilmemesi halinde davacı yanca ilam gereklerinin yerine getirilmesine, avans olarak 400 TL’nin davalıdan alınmasına karar verilmesi, infazı da kapsadığından yanlıştır. ( 18 HD 2008 12424 K. ) ( 18 HD 2008/9968 K. ) ( 14 HD 2007/1832 K. )
• Alacaklı İİK 30 Madde prosedürünü işletmeden masraf yaparsa bu prosedür artık işletilemez. (12 JD 1996 / 9839 K. )

Çocuk Teslimine İlişkin İlamların İcrası (İİK 25)

• İlişki kurulmasına veya kaldırılmasına mahkeme karar verir infaz aşamasında psikoloğun raporuyla, icra dairesi kendiliğinden çocuğun psikolojik zarar göreceğinden bahisle ilhamın yerine getirilememezlik edilemez. ( 12 HD 2009 / 12326 )
• Mahkeme ara kararının infazı ihtiyati tedbir gibi yerine getirilir. Bu durumda infaz memurunun işlemlerine karşı ilgili mahkemesine ( kararı veren ) başvurmak – şikayet etmek gereklidir. ( 12 HD 2007 / 9053 K. ) Ancak yasaya aykırı olarak ilamlı takip yapıldığında takibin şekline ilişkin şikayet icra mahkemesine yapılmalıdır.
• Şahsi münasebet tesisi boşanmanın eklentisi niteliğinde olup, boşanma kararı kesinleşmeden infaz alınamaz . ( 12 HD 2005 / 24736 K. )
• Şahsi münasebet için babaya bırakılan çocuğun geri alınması sırasında (anneye verilmesi için) uzman bulundurmaya gerek yok. ( 12 HD 2004 / 24246 )

İlamların İcrası Madde Metinleri (İİK 25, İİK 30, İİK 32)

Çocuk teslimi:

İİK Madde 25 – (Değişik: 3/7/1940 - 3890/1 md.)

Çocuk teslimine dair olan ilam icra dairesine verilince icra memuru 24 üncü maddede yazılı şekilde bir icra emri tebliği suretiyle borçluya yedi gün içinde çocuğun teslimini emreder. Borçlu bu emri tutmazsa çocuk nerede bulunursa bulunsun ilam hükmü zorla icra olunur.

Çocuk teslim edildikten sonra diğer taraf haklı bir sebep olmaksızın çocuğu tekrar alırsa ayrıca hükme hacet kalmadan zorla elinden alınıp öbür tarafa teslim olunur.

Çocukla şahsi münasebet tesisine dair ilamin icrası:

İİK Madde 25/a – (Ek: 18/2/1965 - 538/15 md.)

Çocukla şahsi münasebetlerin düzenlenmesine dair ilam hükmünün yerine getirilmesi talebi üzerine icra memuru, küçüğün ilam hükümleri dairesinde lehine hüküm verilen tarafla şahsi münasebette bulunmasına mani olunmamasını; aksi halde ilam hükmünun zorla yerine getirileceğini borçluya 24 üncü maddede yazılı şekilde bir icra emri ile tebliğ eder. Bu emirde ilam hükmüne aykırı hareketin 341 inci maddedeki cezayı müstelzim olduğu da yazılır.

Borçlu bu emri tutmazsa ilam hükmü zorla yerine getirilir. Borçlu alacaklının şikayeti üzerine ayrıca 341 inci maddeye göre cezalandırılır.

Çocuk teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilâmların icrasında uzman bulundurulması:

Madde 25/b- (Ek: 17/7/2003-4949/7 md.)

Çocukların teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilâmların icrası, icra müdürü ile birlikte Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından görevlendirilen sosyal çalışmacı, pedagog, psikolog veya çocuk gelişimcisi gibi bir uzmanın, bunların bulunmadığı yerlerde bir eğitimcinin hazır bulunması suretiyle yerine getirilir.

Bir işin yapılmasına veya yapılmamasına dair olan ilamlar :

İİK Madde 30

Bir işin yapılmasına mütedair ilam icra dairesine verilince icra memuru 24 üncü maddede yazılı şekilde bir icra emri tebliği suretiyle borçluya ilamda gösterilen müddet içinde ve eğer müddet tayin edilmemişse işin mahiyetine göre başlama ve bitirme zamanlarını tayin ederek işi yapmağı emreder.

Borçlu muayyen müddetlerde işe başlamaz veya bitirmez ve iş diğer bir kimse tarafından yapılabilecek şeylerden olur ve alacaklı da isterse yapılması için lazımgelen masraf icra memuru tarafından ehlivukufa takdir ettirilir. Bu masrafın ilerde hükme hacet kalmaksızın borçludan tahsil olunup kendisine verilmek üzere ifasına alacaklı muvafakat ederse alınıp hükmolunan iş yaptırılır. Muvafakat etmezse ayrıca hükme hacet kalmadan borçlunun kafi miktarda malı haciz ile paraya çevrilerek o iş yaptırılır.

İlam, bir işin yapılmamasına mütedair olduğu takdirde icra dairesi tarafından ilamın hükmü borçluya aynı müddetli bir emirle tebliğ olunur.Bu emirde ilam hükmüne muhalefetin 343 üncü maddedeki cezayı müstelzim olduğu yazılır.

(Ek son fıkra: 17/7/2003-4949/9 md.) Bir işin yapılmasına veya yapılmamasına dair olan ilâm hükmü yerine getirildikten sonra borçlu, ilâm hükmünü ortadan kaldıracak bir eylemde bulunursa, mahkemeden ayrıca hüküm almaya gerek kalmadan, önceki ilâm hükmü tekrar zorla yerine getirilir.

Para ve Teminat Verilmesi Hakkındaki İlamların İcrası :

İcra emri ve muhtevası :

İİK Madde 32 – (Değişik: 18/2/1965 - 538/16 md.)

Para borcuna veya teminat verilmesine dair olan ilam icra dairesine verilince icra memuru borçluya bir icra emri tebliğ eder. Bu emirde 24 üncü maddede yazılanlardan başka hükmolunan şeyin cinsi ve miktarı gösterilir ve nihayet yedi gün içinde ödenmesi ve bu müddet içinde borç ödenmez veya hükmolunan teminat verilmezse icra mahkemesinden veya istinaf veya temyiz yahut iadei muhakeme yolu ile ait olduğu mahkemeden icranın geri bırakılmasına dair bir karar getirilmedikçe cebri icra yapılacağı ve bu müddet içinde 74 üncü madde mucibince mal beyanında bulunması ve bulunmazsa hapis ile tazyik olunacağı, mal beyanında bulunmaz veya hakikata muhalif beyanda bulunursa hapis ile cezalandırılacağı ihtar edilir.

(Ek fıkra: 2/7/2012-6352/7 md.) Yabancı devlet aleyhine başlatılan ilamlı icra takiplerine ilişkin icra emrinde uluslararası andlaşmalar saklı kalmak kaydıyla, borçlu devlete ait olan mallar hakkında cebri icra yapılabileceği hususu ayrıca ihtar edilir.

İcra iflas hukukunda, alacak ve borç ilişkilerinde birtakım sürelere riayet edilmesi gereken önemli süreçler yer aldığından alacak ve borç ilişkilerini bir avukat vasıtasıyla takip etmek yararlı olacaktır.

Avukat Baran Doğan