İcra İflas Dairesi İşlemine Karşı Şikayet (İİK 16. Madde) Yargıtay Kararları

• Şikayet bir dava değil, icra – iflas hukukuna özgü bir yasa yoludur. Bu nedenle davacı – davalı değil şikayet eden şikayet olunan vardır. Sadece alacaklı veya borçlu değil, hukuki yararı olan herkes şikayetçi olabilir. ( HGK 2005 / 765 karar)
• İlama aykırılık nedenine dayalı itirazlar süreye tabi değildir (12 HD 2009/ 5605 Es.).
• Süresinden sonra yapılan itiraza rağmen ilamsız takipte icra takibi durdurulmuş. Alacaklı itirazın kaldırılması açmış. Fakat hukuki niteleme hakime aittir, itirazın kaldırılması istemi şikayet olarak değerlendirilmeli ve takibin durdurulması kaldırılmalıdır. Bur da bir hakkın yerine getirilmemesi söz konusudur (12 HD 2009 / 5593 Es.).
• Dosya kapsamında yetkili icra dairesince yeni bir ödeme emri düzenlenmeyip yetkisiz icra müdürlüğünce düzenlenen ödeme emrinin borçluya tebliğ edilmesine, geçerli bir ödeme emri olmadan takibe devam edilemez. Aksi halde süresiz şikayet hakkı doğar. ( 12 HD 2008 / 7178 K. ).

• Tapu siciline şerh edilen satış vaadinde, 5 yıl içerisinde tapu devri gerçekleşirse haciz hükümsüzdür. (HGK 2000 / 1285 ) Süresiz şikayete tabidir.

• Alacaklının adresinin takip talebi ve ödeme emrinde olmaması borçlunun çıkarına zarar vermez. Ama yasada olması gerektiği yazıldığından eksiklin giderilmesi için icra dairesinin buna uygun ödeme emrinin tebliğinden sonra takibe devam edilir. ( HGK 1995 / 1146 )
• Borçlu hakkında takip kesinleşmedikçe icra kefilini icra emri çıkarılamaz. ( 12 HD 2005 / 20657 K. ) İ.haciz sırasında kefalet muteberdir.
• Açık bir onama yoksa bile, bozma dışındaki kısım onanmış sayılır. ( 12 HD 2005 / 7049 ) (HGK 1992 / 197 K. 2002 / 847 K. )
• Savcılık tarafından sicil kaydına konulan “satılamaz” kaydı aracın rızai satışını önlemeye yönelik bir önlemdir. Cebri icrayla satışa etkili değildir. ( 12 HD 2004 / 27422 K. )
• Şirket ortaklarına gönderilen 89/1, 3. Kişi olmadıklarındandan geçersizdir.
• İstinabe suretiyle yapılan satışlarda arttırma ve ihaleye yönelik ihtilaflar talimat icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesince çözülmelidir. ( 12 HD 2004 / 22179 )
• Mütemmim cüz ve teferruata ilişkin haczedilmezlik şikayet MK’ nın emredici kurallarından kaynaklandığından kamu düzeni ile ilgili olduğundan şikayet süreye tabi değildir. ( 12 HD 2004 / 17146 )
• Alacak TL olarak gösterilmelidir, şikayet süreye tabi değildir. ( 12 HD 2004 / 16527 )
• İcra müdürünün yaptığı hesap üzerine borçlu borcu ödemiş, alacaklık ihtirazi kayıt olmadan almıştır. B u durumda 7 gün için hesap tablosuna şikayet yoluna gidilmediğinden kesinleşmiştir. ( 12 HD 2003 / 20517 )
• Alacaklı takip talebinde vade tarihinden itibaren faiz istemişse, icra dairesi borçluya ( faizi hesaplayarak ) muhtıra göndermeli. ( HGK 1998 /162 )
• Şartnamede 160 metrekare ve %18 olan taşınmazın, satın alındıktan sonra 147 metrekare olduğu gerekçesiyle bu hususun iptali icra mahkemesinden istenebilir ihale feshedilmeden, keşif yapılarak çözülür. ( HGK 2004 / 61 )
• Kıdem tazminatı ücret değildir, haczedilebilir. ( HGK 2004 / 95 )
• Menkulde istihlak iddiası olur, gayrimenkulde istihkak iddiası olmaz. Miras, mahkeme karar, cebri icra, işgal, kamulaştırma vs. hallerinde mülkiyet tescilden önce kazanılır. Gayrimenkullerde şikayet prosedürü çerçevesinde çözümlenmelidir. Bu arada tescilden önce konulan hacizde usulsüzlük yoktur. ( HGK 2004 / 208 )
• Finansal kiralama sözleşmesi, borçlu kiracının ikametgah noterliğinde özel sicile tescil edilmişse takip dışında tutulur, bu karara karşı 7 gün içerisinde şikayete konu olabilir. (HGK 2003 / 605 K. )
• Senet keşideciye süresinde ibraz edilmeli (TTK. 620 muayyen bir günde ödenmesi gereken tarihi takip eden 2 iş günü ) . Aksi taktirde hamil ve lehdara müracaat hakkı kaybedilir. ( HGK 2000 / 181 )
• Vekaletsiz borca itiraz HUMK 6/1’deki hallerden olduğundan kesin süre vermeden ve asil yapılan işlemi kabul etmediğini bildirmeden geçersiz sayılamaz. ( HGK 1998 / 803 )
• Vekilin icra dosyasında vekaletnamesi varsa merci dosyasına da vekalet ibrazı için kesin mehil verilmesinin hükmü yoktur. ( HGK 1997 / 808 )
• Çift imza ile ciro edilmesi gerektiği halde, tek imza cirosu ile bankaya ibraz edilen çekte alacaklılık sıfatı devam eder, sorumluluğu olmaz ( 12 HD 2010 / 4340 Es. ).
• Takip kesinleşmeden (icra kefili açısından) SSK emekli maaşına haciz konulmasına muvafakat geçersizdir.
• Birinci haciz ihbarnamesine itiraz edilmişse gönderilen diğer haciz ihbarnameleri yok hükmündedir. Bir hakkın yerine getirilmesi ile ilgili olduğunda şikayet süresizdir.
• Tenfiz kararları kesinleşmeden icraya konamaz, bu husus kamu düzenine ilişkindir.
• Fikri – sinai hukuk mahkemesi kararları kesinleşmeden icraya konamaz.
• İki şirket adi ortaklık kurup ‘ortak girişim – joint venture ’ oluşturmuşsa, takip adi ortaklık adına değil veya ortaklardan biri adına değil her ikisine yöneltilmişse geçerlidir. Aksi takdirde bir hakkın yerine getirilmemesi nedeniyle süresiz şikayete tabidir (12 HD 2008 / 1853 K.).
• Yasanın emredici kuralına aykırı düzenlenen her türlü evrak’a karşı şikayet süresizdir.
• Teminat mektupları kıymetli bir evrak değildir. Banka ile muhatap arasında garanti sözleşmesi niteliğinde olan teminat mektubunda Lehtar akit durumunda değildir. Teminat mektubuyla lehtar lehine doğmuş veya doğacak bir hak yoktur lehtarın borcu için haczedilemez. Teminat mektupları hangi iş için verilmişse o iş için haczedilip paraya çevrilebilir. (12 HD 2008 / 8131 Es.)
• İcra tutanağında ‘borçlunun itiraz dilekçesi dosyasına konulduğu’, ibaresinin yanında tarih ve müdür imzası var, kimlik fotokopisi var. Bunlar borçlu davalının itirazda bulunduğunu doğrular niteliktedir.
• İcra tutanağı hakkındaki iddia maddi bir olaya dayanıyorsa aksinin ispatı tanıkla mümkün olabilir. ( 12 HD 2000 / 9799 ). Somut olayda fazla artırım talebinin ihale tutanağına geçirilmediği iddiası tüm ihale tutanağında imzası bulunan ve ihaleye katılanlar celp edilerek beyanı alınıp kararı verilir.
• Cezaevi harcının yükümlüsü alacaklıdır.
• İcra dosyasına yatan para alacaklıya ödenmelidir. Yatan paradan harç kesilemez harç borçludan alınmalıdır (12 HD 2004 /13367 karar).
• Bankaların kredilerinin geri dönüşümü sırasında tahsil harcı ve KDV alınamaz.
• İflasta paylaşılan para üzerinden % 3.6 harç kesilmesi zorunludur. B u harcın sorumlusu, borçlu yani iflas masasıdır. Dağıtım sırasında kesilen harç iflas idaresinden gitmektedir.
• Harç takip konusu asıl alacak üzerinden alınmaktadır. Asıl alacak miktarı kadar harç alındıktan sonra Harçlar Kanunu 20. Madde gereği mümkün değildir. Faiz tahsilatlarından harç alınamaz. ( HGK 12-463)
• Borçluya ait iki adresine iki farklı ödeme emri gönderilmişse, ikinci ödeme emri de borçluya itiraz hakkı verir. ( 12 HD 2008 / 3323 ) ( HGK 2006 / 783 K. )
• Ödeme emri D.S. AŞ ve Ö. AŞ iş ortaklığı adına tebliğ edilemez. Adi ortaklığın taraf ehliyeti yoktur. ( 12 HD 2008/ 3191 K. )
• İcra müdürlüklerinin verdikleri karardan kendiliğinden dönerek yeni bir karar vermeleri kural olarak mümkün değildir ( HGK 2007 / 695 K . 196 K. )
• Haciz sırasında haczedilmezlikten feragat veya muvafakat mümkündür. (12 HD 2007 / 3344 )
• Hacizden önce noter sözleşmesi ile satın aldığı araca haciz konulmasına karşı kaldırılmasının istenmesi istihkak iddiadır.
• Kiralayan veya kiracı finansal kiralama konusu malı takip dışı bırakmak istiyorsa 7 gün içerisinde şikayet etmelidir. ( 12 HD 2006 / 4629 )
• Mevduatın haczi, menkul haczi gibi yapılabilir borçlunun 3 kişideki alacağı menkul hükmündedir. 89/1 tebliği ayrıca zorunlu değil. ( 12 HD 2006 / 4384 K. atfıyla HGK 1999 / 1017 K. )
• İcra mahkemesine şikayet halinde icra – inkar tazminatına hükmedilip hükmedilmeyeceğine dair, bir hüküm yoktur. ( 12 HD 2119 Karar)
• Yenileme dilekçesi alacaklıya yeniden haciz isteme hakkı verir, borçluya hiçbir hak vermez. ( HGK 2004 / 34 K. )
• Harç almadan işlem yapan memur, mükellefle birlikte müteselsilen sorumludur.
• İcra müdürü ihaleyi de katip veya yardımcılarından birine yaptırabilir. Çünkü haciz işlemini takip eden diğer işlemlerdendir.
• Belediyelerin veya devletin haksız fiil veya akitten doğan alacakları hakkında bu kanunun hükümleri cereyan eder.
• Talimat icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesinin görevi şikayet üzerine talimat icra dairesinin işlemlerinin kanun ve hadiseye uygun bulunup bulunmadığını denetlemekten ibarettir.
• Haczedilmezlik şikayeti haczi uygulayan icra dairesine yapılır. Dosyaya konulan hacze karşı hangi icra dairesi haczi koymuşsa o dairenin bağlı olduğu icra mahkemesine başvurulmalıdır.
• İİK. 96 ,97, 99 maddelerinin uygulanması yetkisi asıl icra dairesinde Talimat icra dairesi,bu işlemi yaparsa şikayet bağlı olduğu tetkik mercine yapılır.
• Satış istinabe suretiyle yapılsa bile 3 kişinin taşınmazdan çıkarılması ve İİK. 135 gereği tescil ve tahliye işlemleri için yetkili icra dairesi istinabe olunan icra dairesi değil asıl icra dairesidir.
• İhale yoluyla alınan bir gayrimenkulün yolsuz tesciline ilişkin davada, ihale alıcı aleyhine açılan ihalenin feshi davası kaybedilse bile genel nitelikteki davaya devam edilmelidir. ( 1 HD 2010 / 5612 K. )
• Şikayet halinde taraflar, duruşmaya katılmasalar bile icra mahkemesi karar verir, işlemden kaldırılamaz. ( 12 HD 2008 / 16609 K. )
• Şikayette alacaklı mutlaka taraf olarak gösterilmelidir, taraf teşkili yapılmadan duruşma yapılarak karar verilemez. ( 12 HD 2006 / 14657 )
• Senetli meskeniyet iddiası şikayettir taraflar olmasa da karar verilir . ( 12 HD 2005 / 3966 )
• Senetteki imzaya itiraz ve bedelde tarifat yapıldığı iddiası hukuki niteliği gereği itirazdır. Taraflar gelmezse, işlemden kaldırılır. ( 12 HD 2003 / 21552 )
• Sıra cetveline itiraz davasında sırasına itiraz edilen alacaklıya yöneltilerek duruşma açılması gerekir. ( 19 HD 2003 /5307 )
• Tedbir nafakası her yerde icra edilebilir, fakat ilam niteliğinde değildir. ( 12 HD 2002 / 13706 )

İcra İflas Kanunu (İİK 16. Madde) Şikayet Şartları ve Süresi

Şikayet ve şartlar :

İİK Madde 16 – (Değişik: 3/7/1940 - 3890/1 md.)

Kanunun hallini mahkemeye bıraktığı hususlar müstesna olmak üzere İcra ve İflas dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olmasından veya hadiseye uygun bulunmamasından dolayı icra mahkemesine şikayet olunabilir.

Şikayet bu muamelelerin öğrenildiği tarihten yedi gün içinde yapılır.

Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikayet olunabilir.

Şikayet üzerine yapılacak muameleler :

Madde 17

Şikayet icra mahkemesince, kabul edilirse şikayet olunan muamele ya bozulur, yahut düzeltilir. Memurun sebepsiz yapmadığı veya geciktirdiği işlerin icrası emrolunur.

İcra iflas hukukunda, alacak ve borç ilişkilerinde birtakım sürelere riayet edilmesi gereken önemli süreçler yer aldığından alacak ve borç ilişkilerini bir avukat vasıtasıyla takip etmek yararlı olacaktır.

Avukat Baran Doğan