5237 Sayılı TCK’da Soykırım Suçu (TCK m.76)

Soykırım suçu, 5237 sayılı TCK’nın 76. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:

Soykırım Suçu

Madde 78 - (1) Bir planın icrası suretiyle, milli, etnik, ırki veya dini bir grubun tamamen veya kısmen yokedilmesi maksadıyla, bu grupların üyelerine karşı aşağıdaki fiillerden birinin işlenmesi, soykırım suçunu oluşturur:
a) Kasten öldürme.
b) Kişilerin bedensel veya ruhsal bütünlüklerine ağır zarar verme.
c) Grubun, tamamen veya kısmen yokedilmesi sonucunu doğuracak koşullarda yaşamaya zorlanması.
d) Grup içinde doğumlara engel olmaya yönelik tedbirlerin alınması.
e) Gruba ait çocukların bir başka gruba zorla nakledilmesi.
(2) Soykırım suçu failine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Ancak, soykırım kapsamında işlenen kasten öldürme ve kasten yaralama suçları açısından, belirlenen mağdur sayısınca gerçek içtima hükümleri uygulanır.
(3) Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.
(4) Bu suçlardan dolayı zamanaşımı işlemez.

Soykırım suçunun örgütlü işlenmesi halinde aşağıdaki şekilde cezalandırılacağı kabul edilmiştir:

Örgüt
Madde 78- (1) Yukarıdaki maddelerde yazılı suçları işlemek maksadıyla örgüt kuran veya yöneten kişi, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu örgütlere üye olanlara beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.
(3) Bu suçlardan dolayı zamanaşımı işlemez.

Uluslararası Ceza Hukukunda Soykırım Suçu

Soykırım suçu, ilk kez 09.12.1948 tarihinde BM Genel Kurulu’nda kabul edilen Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi ile uluslararası hukuk alanında tanımlanan uluslararası suçlardandır. Soykırım suçu, 2002’den beri yürürlükte bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü’nün 6. maddesinde ayrıntılı düzenlenmiştir. Türkiye, Statü’ye taraf olmasına rağmen Statü henüz Türkiye açısından yürürlükte değildir. Çünkü, Türkiye Statü’yü imzalamış, fakat iç hukukundaki onay prosedürünü henüz gerçekleştirmemiştir. Statü de 6. maddesinde soykırım suçunu tarif ederken Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ndeki tanımı dikkate almıştır .

Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü’ndeki tanıma göre, soykırım suçu, ulusal, etnik, ırksal veya dinsel olmak üzere dört grup aleyhine işlenebilecek bir suçtur. Bu dört gruptan herhangi birini kısmen veya tamamen ortadan kaldırmak amacıyla işlenen aşağıdaki beş fiil soykırım suçunu oluşturur:

i) Gruba mensup olanların öldürülmesi suretiyle soykırım suçu (Statü md. 6/a);

ii) Grubun mensuplarına ciddi surette bedensel veya zihinsel zarar verilmesi suretiyle soykırım suçu (Statü md. 6/b);

iii) Grubun bütünüyle veya kısmen, fiziksel varlığını ortadan kaldıracağı hesaplanarak yaşam şartlarını kasten değiştirmek suretiyle soykırım suçu (Statü md. 6/c);

iv) Grup içinde doğumları engellemek amacıyla tedbirler almak suretiyle soykırım suçu (Statü md. 6/d);

v) Gruba mensup çocukları zorla bir başka gruba nakletmek suretiyle soykırım suçu (Statü md. 6/e).

Soykırım suçunun en önemli özelliği, ancak özel kastla işlenebilen bir suç olmasıdır . Soykırım suçunun oluşabilmesi için yukarıda açıkladığımız, suçun maddi unsurunu oluşturan beş fiilden herhangi birinin; ulusal, etnik, ırksal veya dinsel bir grubu kısmen veya tamamen yok etmek özel kastıyla işlenmesi gerekir.

Her türlü grup aleyhine işlenen suçlar soykırım suçunu oluşturmaz. Soykırım suçunun mağduru, ancak 6. maddede sayılan gruplar olabilir. Suçun mağduru olan gruplar maddede sınırlı olarak sayılmıştır. Yani, ulusal, etnik, ırksal veya dinsel bir gruplar dışındaki gruplar soykırım suçunun mağduru olamaz .

Soykırım suçunun faili herkes olabilir. Soykırım suçunu işleyen gerçek kişilerin asker veya sivil olması veya soykırıma uğrayan gruba mensup olmasının hiçbir önemi yoktur . Suç, sistematik bir devlet politikasının gereği olarak işlense bile kişi bakımından yetki başlığında işlediğimiz üzere devlet tüzel kişiliği bu suçtan dolayı yargılanmayacaktır. Ancak, suçun işlenmesine asli veya feri fail olarak katılan, kararları alan veya uygulayan devlet görevlileri soykırım suçundan yargılanabilecektir.

Soykırım suç*nun maddi unsurunu oluşturan beş fiil, mağdurların kimliği, failin kastı ve her fiilin yıkıcılığı açısından ortak özellikler arz etmektedirler.

Günümüzde ceza avukatı olarak çalışan hukukçuların işlenen soykırım suçunu dikkatle takip edip teknik açıklamalarla mahkemeye bildirmeleri suçun soruşturulması için oldukça önem arzetmektedir.

Avukat Baran Doğan