Avukat ve İşlevi

Hukukun işlevselleşmesi avukatın hukuk sistemi içindeki rolüyle yakından ilgilidir. Avukat, mesleki faaliyetini yerine getirirken bir taraftan adli gerçeğin oluşmasına katkı sunar, diğer taraftan da müvekkilinin hak ve özgürlüklerini savunur. Avukat, mesleki faaliyetinde insan haklarını gözetmek, muhatap olduğu kişilere karşı mesleğin etik ilkelerine göre davranmakla yükümlüdür.

Avukat ve Avukatlık Meslek Kurallarının Niteliği

Meslek kurallarının amacı, avukatı ve avukatlık mesleğini fonksiyonel hale getirmektir. AB meslek kurallarının amacı da hangi ülkede avukatlık yapılırsa yapılsın bazı ilkeler doğrultusunda avukatlık mesleği için ortak standartlar belirlemektir.

Avukatın bağlı olduğu baronun kendine özgü örf ve adete dayalı mesleki kuralları olabilir. Mesleğin işlevine uygun bir şekilde icra edilebilmesi için gerekli bu kurallar, ilgili baro üyeleri için de ortak bir mesleki zemin sağladığından tüm meslektaşlar tarafından mutlaka uyulması gereken kurallardır.

Avukat, mesleğini geçici olarak icra ettiği yerdeki üyesi olmadığı baronun da avukatlık meslek kurallarına uygun hareket etmekle yükümlüdür. Meslek kurallarına uymayan avukat disiplin yaptırımı ile karşılaşır.

AB Meslek Kuralları ve Avukat - Müvekkil İlişkisi

Avukat – Müvekkil İlişkisinin Başlaması ve Bitmesi

Avukat, ancak müvekkilden vekalet aldığında faaliyetine başlar. Yetenek ve bilgisi dışındaki bir iş kabul etmemekle mükelleftir. Avukat acil olarak ilgilenmesi gereken başka işler var ise kendisine gelen acil bir işi almamalıdır.

Avukat, belli bir işten veya davadan çekinme hakkına sahipse bu hakkını müvekkiline en az zarar verecek şekilde kullanmalıdır. Müvekkilin belli bir zaman diliminden sonra başka bir avukat ile kendisini temsil ettireceğinden emin olmalıdır.

Avukat - müvekkil ilişkisi vekalet ilişkisinin bitmesiyle sona erer.

Avukat ve Menfaatlerin Çatışması

Savunduğu birden fazla müvekkilinin menfaatleri arasında çatışma meydana geleceğini gören avukat, aynı dava veya işte birden fazla müvekkili temsilen avukatlık yapamaz. Menfaat çatışması ortaya çıktığında veya bağımsızlığı zedelendiğinde avukat müvekkillerinin o davadaki işlerini bırakmak zorundadır.

Yeni müvekkilinin işinde eski müvekkilinin sırları ortaya çıkacaksa avukat işi reddetmekle yükümlüdür.

Avukat ve Vekalet Ücreti

Avukat tarafından işin takibi için alınacak vekalet ücreti hakkaniyete uygun olmalıdır. Vekalet ücreti konusunda müvekkil avukat tarafından yeterince bilgilendirilmelidir.

Müvekkil ile vekalet ücret sözleşmesi yoksa avukat üyesi bulunduğu baronun normlarıyla bağlıdır. Avukat, işin takibi için makul oranda bir avans talep edebilir. Avans ödenmediği zaman çekilme hakkını kullanabilir.

Avukat ve Mesleki Sorumluluk Sigortası

Avukat mesleki faaliyetini yaptığı işle orantılı bir şekilde sigortalayarak güvence altına almalıdır. AB üyesi başka bir ülkede mesleğini yaparken avukat üyesi olduğu baronun bulunduğu yerin sigorta yükümlülüğü kurallarına tabidir.

Ceza Avukatı, Boşanma Avukatı, Tazminat Avukatı vb. Gibi Branşlar

AB Avukatlık Meslek Kuralları, mesleki faaliyet yürütülürken Ceza avukatı, boşanma avukatı vb. gibi mesleki alanlarda nasıl hareket edileceğine dair somut kriterler koymamıştır. Çünkü birliğe üye bazı ülkelerde ceza avukatı branşı varken bazı ülkelerde branşlaşma söz konusu değildir. AB Avukatlık Meslek Kuralları avukatlık mesleğini ceza avukatı, boşanma avukatı, gayrimenkul avukatı, tazminat avukatı gibi alanlarda tarif etmek yerine savunma fonksiyonu üzerinden tarif etmeyi tercih etmiştir. Savunma fonksiyonu ise ister ağır ceza avukatı isterse tazminat avukatı olsun tüm avukatlar tarafından yerine getirilen temel bir fonksiyondur.

Avukat ve Bağımsızlık

Avukat, mesleği ifa ederken kendi şahsi çıkarları ile kendisi dışındaki etkenlerden kaynaklanan baskılardan bağımsız bir şekilde avukatlık yapmalıdır. Avukat, hakime, davanın taraflarına ve üçüncü şahıslara karşı bağımsız hareket etmelidir. Avukat hukuki mütalaa verirken dahi bağımsız davranmalıdır. Muhatap olduğu kişileri memnun etme gayesiyle değil meslek kuralları temelinde hareket etmelidir.

Avukat ve Meslek Sırrı

Avukat, müvekkilinin sırrını hususiyetle saklamalıdır. Meslek sırrını korumak hem bir hak hem de bir görevdir. Avukatın sır saklama yükümü herhangi bir zamanla sınırlı değildir. Avukat, avukatlık mesleğini bıraksa dahi müvekkilinin sırrını korumakla mükelleftir. Avukat birlikte çalıştığı kişilerin de meslek sırrını korumasını sağlamakla yükümlüdür.

Avukat ve Avukatlık Mesleğiyle Bağdaşmayan işler

Bazı meslekler avukatın mesleğini avukatlık meslek kurallarına göre ifa etmesini engeller. Bu nedenle avukatlar, avukatlık mesleğinin vakarıyla bağdaşmayan işleri yapmaktan yasaklıdır. Örneğin, avukat, ticari faaliyette bulunamaz.

Avukat ve Reklam Yasağı

Avukat, reklamın yasak olduğu yerde ne kendisi ne de başkası aracılığıyla reklam yapamaz.

Avukatın bağlı bulunduğu baronun izin verdiği ölçüde reklam yapılabilir. Şahsi reklam ancak avukatın reklama izin veren baronun üyesi olması halinde, o coğrafi alanla sınırlı olarak yapılabilir.

Avukat ve Yargıçlarla İlişkiler

Avukat duruşmalarda daima hazır olmalıdır. Karşı tarafın avukatını bilgilendirmeden hakim ile hiçbir surette iletişime geçemez. Avukat hakimlik makamına mümkün olduğu ölçüde saygı göstermeli, ancak müvekkilinin menfaatini savunmak için en uygun yolu seçmelidir.

Avukat bağımsızlığını zedeleyecek şekilde yargıçlarla ilişkiler geliştiremez, asılsız veya yanıltıcı bilgi kesinlikle hakime sunulmamalıdır.

Avukatın Meslektaşlarıyla İlişkileri

Avukat, mesleğini ifa ederken meslektaşlar arasında mesleki dayanışmaya önem vermelidir. Ancak mesleki dayanışma yargılamanın veya adaletin önüne geçmemelidir. AB üyesi bir devlette avukatlık yapan bir meslektaşı yardım talebinde bulunduğu taktirde, avukat kendisi yeterli değilse o iş için en uygun meslektaşını tavsiye etmelidir.

Avukat kendisine iş getiren kimselere işe aracılık yaptıkları gerekçesiyle herhangi bir ücret ödeyemez.

Avukat, bir davanın karşı tarafıyla o tarafı temsil eden meslektaşının icazeti olmadan doğrudan iletişime geçemez. Prensip olarak doğrudan karşı tarafın avukatı ile iletişime geçilmesi zorunludur.

Avukat, bir davada meslektaşından sonra davayı takip edebilir. Ancak meslektaşının ücretini aldığından emin olmalıdır. Meslektaşının ücretini alması için gerekli önlemi almalı ve meslektaşını uyarmalıdır.

Avukat, genç meslektaşlarının yetişmesine katkı sunmalıdır. Nitelikli genç meslektaşların yetişmesi mesleğin standartlarını yükselteceğinden önemli bir görev olarak görülmelidir.

Avukat, AB üyesi bir devlette mesleğini ifa eden bir meslektaşının meslek kurallarını çiğnediği kanaatine varırsa durumu önce kendisine bildirmelidir. Meslektaşı aleyhine dava açmadan önce hem kendisinin üye olduğu hem de meslektaşının üye olduğu baroya durum hakkında bilgi verilerek bir dostane çözüm yolu bulunmaya çalışılmalıdır.

AB Avukatlık Meslek Kuralları birliğe üye ülkelerdeki tüm avukatlar için geçerlidir. İster ağır ceza avukatı isterse boşanma avukatı olunsun üye ülkelerde avukatlık yapılırken AB Avukatlık Meslek Kurallarına uyma mecburiyeti vardır.

Avukat Baran Doğan