Orman Yangını Suçları ve Cezaları Nelerdir?

Orman yangını çıkarma suçları, 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 110. maddesinde düzenlenmiştir. Kanuna göre, taksirle veya kasten işlenebilen orman yangınına neden olma suçları şunlardır:

1. Taksirle Orman Yangınına Sebebiyet Verme: Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak orman yangınına sebebiyet verenler iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak failin yangının söndürülmesine ve etkilerinin azaltılmasına yönelik çabaları veya meydana gelen zararın azlığı göz önünde bulundurularak, verilecek ceza yarısına kadar indirilir. Zararın belirlenmesinde yangın sonucu tamamen yanan ağaç ve ağaççıkların değeri, kısmen yanan ağaç ve ağaççıkların değerinde meydana gelen azalma, alt tabaka orman örtüsünün yanması nedeniyle oluşan zarar ve toprağın humuslu tabakasının yanması nedeniyle meydana gelen verim kaybı dikkate alınır (Orman Kanunu m.110/3. bent).

2. Kasten Orman Yakma Suçu: Kasten orman yakan kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Devletin güvenliğine karşı suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde devlet ormanlarını yakan kişi müebbet hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır (Orman Kanunu m.110/4-5. bent).

3. Yangın Neticesinde İnsan Ölmesi: Yukarıda yazılı suçların işlenmesi sebebiyle, ölüm veya yaralanmanın meydana gelmesi halinde, ayrıca taksirle öldürme veya kasten öldürme suçlarından dolayı cezaya hükmolunur (Orman Kanunu m.110/son).

4. Orman Yangınına Sebep Olmasa Bile Cezalandırılan İhmali Davranışlar: Orman yangınına neden olmasa bile, aşağıdaki fiilleri işleyenler hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezasına hükmolunur (Orman Kanunu m.110/2. bent):

• Ormanlarda izin verilen ve ocak yeri olarak belirlenen yerler dışında ateş yakmak veya izin verilen yerlerde yakılan ateşi söndürmeden mahalli terketmek,

• Ormanlara sönmemiş sigara veya yangına dolaylı olarak yol açabilecek madde atmak,

• Ormanlara dört kilometre mesafede veya Orman Kanunu’nun 31.ve 32. maddeleri kapsamına giren köyler hudutları içinde anız veya benzeri bitki örtüsü yakmak.

Orman Yangınına Sebebiyet Verme Suçu Yargıtay Kararları

Yangının Çıkış Sebebi Belirlenmeden Mahkumiyet Kararı Verilemez

İzmir, Bergama, Kapukaya köyü, Kavakalan mevki, 96 no’lu bölmede, 15.03.2011 günü saat 21.30 ile 17.03.2011 günü saat 16.30 arasında, yerleşim yerine 5 km uzaklıkta, 2 dönüm alan üzerinde, sanıkların orman kesim işçisi olarak çalıştıkları kesimde örtü yangını şeklinde yangın meydana geldiği,

Bergama Orman İşletme Müdürlüğü tarafından düzenlenen suç tutanağında; yangının nasıl çıktığına ilişkin herhangi bir emareye rastlanılmadığının belirtildiği, yangın bilgi formunda; suçun failinin aranmakta olduğu, ihmal ve dikkatsizliğin ise çoban ateşinden kaynaklandığının belirtildiği, Bergama İlçe Jandarma Komutanlığı tarafından düzenlenen olay yeri inceleme raporunda; yangının çıkış nedeninin tespit edilemediğinin belirtilmesine rağmen taksirle orman yangınına sebep olma suçunun sanıklar tarafından işlendiğine ilişkin iddianın kaynağı olan ancak olay yeri inceleme raporuyla çelişen fezlekede ise; yangının bu bölgede çalışmakta olan orman kesim işi yapan işçiler tarafından gündüz yakılmış olan küçük çaptaki ateşin tam söndürülmemiş olmasından kaynaklandığının belirtildiği,

Yangının sanıkların işçi olarak çalıştığı kesim alanında örtü yangını şeklinde meydana geldiği, sanıkların tüm aşamalarda kesim alanında ateş yakmadıklarını, bölgeden çobanların sıklıkla geçtiğini ancak yangının nasıl başladığını ve yangına kimin sebep olduğunu bilmediklerini beyan ederek atılı suçu kabul etmedikleri, sanıkların beyana göre saat 17.00’de çalışmayı bırakıp kesim alanından ayrıldıkları, sanıkların işletme şefinden yangını haber alıp olay yerine giderek ekiplerden önce yangını söndürmeye çalıştıkları, yangın bilgi formuna göre yangının aynı gün 21.30’da başladığı, suç tutanağı ve olay yeri inceleme raporuna göre yangının çıkış nedeninin tespit edilemediği, fezlekede yangının sanıkların önceden yakıp söndürmedikleri ateşin yeniden alevlenmesi sebebiyle çıktığı iddia edilmiş ise de; Bergama İlçe Jandarma Komutanlığı fezlekesinde sanıkların yangına sebebiyet verdiği iddiasının suç tutanağı ve olay yeri inceleme raporuyla doğrulanmadığı, sanıkların suçlamayı kabul etmedikleri, sanıkların herkesin gelip geçebileceği kesim alanından saat 17.00’de ayrıldıktan sonra yangının 21.30’da başladığı, aradan geçen 4.5 saatlik zaman diliminde kimliği belirsiz şahıslar tarafından da kesim alanında ateş yakılmış olabileceği, 13190 esas nolu yangın bilgi formunda yangının sanıkların dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı eylemleri sebebiyle çıktığını kanıtlayan bir delilin mevcut olmadığı, olay yerinde yangını başlatan ateş yakıldığı tespit edilse bile bu ateşin sanıklar tarafından yakıldığına ilişkin katılan idare veya kolluk tarafından yapılmış bir tespitin bulunmadığı, bu sebeple yangının başlangıç noktası ve rüzgarın yönünün tespiti için keşif yapılsa dahi sanıklarla yangın olayı arasında bağlantı kurulmasına yeterli olmayacağı, ayrıca olayın üzerinden 7 yıldan fazla bir süre geçtikten sonra olay yerinde yapılacak bir keşif işlemi ile aradan geçen süre dikkate alındığında sonuç elde edilmesinin mümkün görülmediği ve bu nedenle eksik araştırmaya dayalı olarak hüküm kurulmadığı kabul edilmelidir (YCGK-Karar : 2018/686).

Orman Yangını Tehlikesi Oluşturan Hallerde TCK m.171 Hükümleri Uygulanır

6831 sayılı Kanun’un 110/2. maddesi atfıyla aynı Kanun’un 76/d maddesinde düzenlenen anız yakma suçunun oluşabilmesi için anız kabul edilebilecek ot, çalılık, hasat sonrası tarlada arta kalan ürün sapları vs. gibi bitki örtüsünün en yakın ormanlık alana 4 kilometreden daha az mesafede bulunması ve kasten yakılmış olması gerektiği, dosya kapsamından ise sanığın tarlasında topladığı otları kestikten sonra kenarda biriktirip yaktığı anlaşılmakla sanık tarafından çıkarılan ateşin büyümesi sonucu çıkan yangının, ormanlık alana ulaşmadan söndürüldüğü olayda, sanığın eylemi, anız yakma suçunu oluşturmayıp yakılan ateşin orman sahasına 2550 metre mesafede bulunması nedeniyle orman yangını tehlikesi oluşturduğundan eylemin TCK’nin 171/1-a maddesinde düzenlenen genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması suçuna vücut verdiği gözetilmeyerek suç vasfının belirlenmesinde düşülen yanılgı sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi-K.2021/5616).

6831 sayılı Kanun’un 110/2. maddesi atfıyla aynı Kanun’un 76/d maddesinde düzenlenen anız yakma suçunun oluşabilmesi için anız kabul edilebilecek ot, çalılık, hasat sonrası tarlada arta kalan ürün sapları vs. gibi bitki örtüsünün en yakın ormanlık alana 4 kilometreden daha az mesafede bulunması ve kasten yakılmış olması gerektiği, dosya kapsamından ise sanığın işlettiği tavuk çiftliği’nin çöplerini yaktığı anlaşılmakla sanık tarafından çıkarılan ateşin büyümesi sonucu çıkan yangının, ormanlık alana ulaşmadan söndürüldüğü olayda, sanığın eylemi, anız yakma suçunu oluşturmayıp yakılan ateşin orman sahasına 596,05 metre mesafede bulunması nedeniyle orman yangını tehlikesi oluşturduğundan eylemin TCK’nun 171/1-a maddesinde düzenlenen genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması suçuna vücut verdiği gözetilmeyerek suç vasfının belirlenmesinde düşülen yanılgı sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - K.2019/4836).

Anız Yakma Suçu

Dosya kapsamında yer alan bilirkişi raporuna göre sanığın orman arazisine 52 ve 32 metre mesafelerde bulunan tarım arazisindeki çilek anızını yakması sonucu başlayan yangının en yakın ormanlık alana 4 kilometreden daha az mesafede bulunması ve bilirkişi raporunda belirtildiği üzere 2900 m2 üzerindeki çalıların ve otların kısmen yandığı ve ormanlık alana ulaşmadan söndürüldüğü olayda, sanığın eyleminin 6831 sayılı Kanun’un 110/2. maddesi atfıyla aynı Kanun’un 76/d maddesinde düzenlenen anız yakma suçuna vücut verdiğinin anlaşılması karşısında sanığın atılı suçtan dolayı mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken yerinde görülmeyen gerekçeyle yazılı şekilde hüküm tesisi, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi -K.2021/1933).

Sanığın, ormana 2 km mesafede bulunan tarlasındaki anızları yakması eyleminin, 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 110/2. maddesinde düzenlenen anız yakma suçunu oluşturduğu ve atılı suçtan sanığın mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde beraat kararı verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi-K.2019/6983).

Orman Yakma Kastına İlişkin Somut Deliller

Dosya kapsamında yer alan olay yeri inceleme raporunda yangın başlangıç noktasında yangını hızlandırıcı, tutuşturucu olabilecek bulguya rastlanılmadığının tespiti, sanığın tüm aşamalarda suçlamayı reddetmesi, olay yerinde alkollü halde yakalanması, yangının başladığı alanın kuru otlarla kaplı çalılık alan olduğunun anlaşılması karşısında sanığın orman yakma kastı ile hareket ettiğini gösterir her türlü şüpheden uzak ve kesin delil bulunmadığı gözetilerek sanık hakkında 6831 sayılı Kanunun 110/3. maddesi uyarınca mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken suç vasfında yanılgıya düşülerek kasten orman yakma suçundan mahkumiyet hükmü verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - K.2019/15783).

Anız Yakma Suçu ile Taksirle Orman Yakma Suçu Arasındaki Fark

6831 sayılı Kanun’un 110/2. maddesi atfıyla aynı Kanun’un 76/d maddesinde düzenlenen anız yakma suçunun oluşabilmesi için anız kabul edilebilecek ot, çalılık, hasat sonrası tarlada arta kalan ürün sapları vs. gibi bitki örtüsünün en yakın ormanlık alana 4 kilometreden daha az mesafede bulunması ve kasten yakılmış olması gerektiği, dosya kapsamından ise sanığın, ısınmak amaçlı olarak ormanlık alanda ateş yakması sonucu dört metrekerelik orman alanının yandığı olayda, zarar miktarı da gözetilerek sanığın eyleminin, anız yakma suçunu oluşturmayıp, yakılan ateşin orman sahasında bulunması nedeniyle orman yangını tehlikesi oluşturduğundan eylemin TCK’nin 110/3 maddesinde düzenlenen taksirle orman yangınına neden olma suçunu oluşturduğu gözetilmeyerek suç vasfının belirlenmesinde düşülen yanılgı sonucu 110/2 maddesinden yazılı şekilde karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - K.2019/14527).

Taksirle Orman Yangınına Neden Olma

Sanığın yaktığı ateşin rüzgarın da etkisiyle kontrolden çıkarak ormana sirayet etmesi sonucu 0.5 hektar orman alanının yandığı olayda, sanığın eylemi 6831 sayılı Kanun’un 110/3. maddesinde düzenlenen taksirle orman yangınına neden olma suçunu oluşturduğu halde, suç vasfında yanılgıya düşülerek aynı Kanun’un 110/2. maddesinden hüküm kurulması, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - K.2019/14109).

Taksirle Orman Yangını Suçlarında Ceza İndirimi

Dosya kapsamında sanığın çıkan yangını söndürebilmek amacıyla komşularını bağırarak yardıma çağırdığının, onlarında yardıma geldiğinin, yanlarında bulunan su tankerindeki suyla yangına müdahale ettiklerinin ve orman yangını ihbar hattının aranıldığının anlaşılması karşısında,sanığın yangını söndürebilmek için yoğun faaliyet ve gayret gösterdiği nazara alınarak 6831 sayılı Kanun’un 110/3. maddesinin 2. cümlesi uyarınca tam indirim yapılması gerektiği gözetilmeden eksik oranda indirim yapılması, (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - K.2019/9997).

Sanığın yangını söndürmeye çalıştığını savunması ve olay yeri görgü tespit tutanağında yangını söndürmek için kullanılan su hortumunun görüldüğünün tespit edilmesi karşısında 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 110/3-2. cümlesi uyarınca sanığın yangının söndürülmesine ve etkilerinin azaltılmasına yönelik çabaları nedeniyle hapis cezasında indirim yapılması gerektiğinin gözetilmemesi, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - K.2019/7308).

Sanığın yangın tüpleri ile yangına hemen müdahale ettiği ve itfaiyeye haber verdiği anlaşılmakla sanık hakkında Orman Kanunu’nun 110/3. maddesinin 2. cümlesi uyarınca 1/2 oranında indirim yapılması yerine alt sınırdan indirim uygulanması suretiyle sanık hakkında fazla ceza tayini, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - K.2019/3776)

Orman Yangınına Sebep Olma Suçunda Beraat

6831 sayılı Kanun’un 110/2. maddesi atfıyla aynı Kanun’un 76/d maddesinde düzenlenen anız yakma suçunun oluşabilmesi için anız kabul edilebilecek ot, çalılık, hasat sonrası tarlada arta kalan ürün sapları vs. gibi bitki örtüsünün en yakın ormanlık alana 4 kilometreden daha az mesafede bulunması ve kasten yakılmış olması gerektiği, dosya kapsamından ise sanığın, çalıştığı iş yeri etrafındaki otları toplayarak biriktirip yaktığı anlaşılmakla sanık tarafından çıkarılan ateşin büyümesi sonucu çıkan yangının, ormanlık alana ulaşmadan söndürüldüğü olayda, sanığın eylemi, anız yakma suçunu oluşturmamakla beraber orman idaresinin 20/05/2014 tarihli cevabi yazısında yangının ormanlık alanı tehlikeye sokmadığının bildirilmesi karşısında, sanığın eyleminin TCK’nın 171/1-a maddesinde düzenlenen suçu da oluşturmaması nedeniyle, beraati gerekirken mahkumiyetine hükmedilmesi bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - K.2019/6936).

Olası Kastla Orman Yangınına Sebebiyet Verme Suçu

Eşi ile aralarında meydana gelen problemi konuşmak amacıyla, suç tarihinde kayın babasının evine gelen sanığın, burada meydana gelen tartışma sonucu öfkelenerek, ormana 100 metre mesafede bulunan kayın babasına ait meyve bahçesini ateşe vermesi sonucu, kayın babasının bahçesi ile birlikte komşu bahçelerin ve suça konu 1 hektar orman alanının da yanarak zarar gördüğü olayda, sanığın tek eylemi sonucu oluşan suçlardan TCK’nun 44. maddesi gereği en ağırı olan ve 6831 sayılı Kanunun 110/4. maddesinde düzenlenen olası kasıt altında orman yangınına neden olma suçunun oluşup oluşmadığı ve bu bağlamda da delillerin takdir ve değerlendirmesinin Ağır Ceza Mahkemesine ait olduğu gözetilmeden, yargılamaya devamla TCK’nun 153. ve 6831 sayılı Kanunun 110/3. maddelerinden hüküm kurulması, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi-K.2019/6397).

Taksirle Orman Yakma Suçunda Zarar Azlığı

Orman işletme görevlilerince düzenlenen suç tutanağı, hasarat raporu içeriğinden dava konusu yerde örtü yangını meydana geldiğinin ve dosyada bulunan keşif sırasında çekilen fotoğrafların incelenmesinde de ağaçların yanmadığının anlaşılması, alınan bilirkişi raporlarında ağaç zararı olduğunun belirtilmemesi ile keşif tarihi itibariyle dikili ağaçlarda herhangi bir kuruma ve gelişme kaybının tespit edilmemesi karşısında meydana gelen zararın miktarı sanıklar lehine yorumlanarak sanıklar hakkında 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 110/3-2. cümlesi uyarınca “zarar azlığı” nedeniyle indirim yapılması gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması, bozma nedenidir (Yargıtay 19.Ceza Dairesi -K.2019/5767).

Yanlışlıkla (Taksirle) Orman Yakma

Davanın dayanağını oluşturan suç tutanağı, olay yeri görgü tespit tutanağı ile savunma kapsamından sanığın Kesmeburun köyü ile Bahçe köyü arasında 391-392 nolu bölmelerde, Kastabala sit alanı üzerinde güneş paneli yapımı sırasında çalışırken ateş çıktığı, rüzgarın etkisiyle büyüyen ateşin ormana sirayet ettiğinin anlaşılması; keşif sonucu alınan bilirkişi raporunda 6,4 hektar ormanlık alanın yandığının belirtilmesi; yangının sanığın çalıştığı yerden başladığının sabit olması karşısında; dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı hareket eden sanığın, 6831 sayılı Kanun’un 110/3. maddesi uyarınca mahkumiyeti yerine yerinde görülmeyen ve yasal olmayan gerekçeyle beraatine karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi -K.2019/5561).

Avukat Baran Doğan