Bireysel Başvuru Nedir?

Bireysel başvuru, idarenin (devletin) eylem ve işlemlerinden kaynaklanan bireysel hak ihlalleri veya devletin bir yükümlülüğünü yerine getirmemesi, ihmal etmesi halinde başvurulan tali (ikincil) nitelikte bir yargı yoludur. Kişiler arasında meydana gelen özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümü için bireysel başvuru yapılamaz. Türkiye’de bireysel başvuru hakkı, Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvuru yapılarak kullanılabilir. Bireysel başvuru, bizzat hak ihlaline uğrayan kişi tarafından yapılabileceği gibi avukatı tarafından da yapılabilir.

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru, anayasada güvence altına alınan ve aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile ek protokollerde yer alan temel hak ve özgürlüklerden herhangi birinin ihlali halinde başvurulan bir yargı yoludur. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilmesi için olağan tüm yargı yollarının tüketilmesi gerekir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) bireysel başvuru, sadece Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve ek protokollerde düzenlenen hak ve özgürlüklerin ihlali halinde başvurulan bir yargı yoludur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilmesi için tüm iç hukuk yollarının, bu arada Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolunun tüketilmesi gerekir.