Maddi Gerçek Nedir?

Ceza yargılamasının amacı maddi gerçeğe ulaşmaktır. Maddi gerçek, yaşanan gerçeğin delillerle temsil edilmiş şeklidir. Maddi gerçeği araştırma ilkesi, hakime taraf beyanlarıyla veya dosyadaki diğer delillerle yetinmeyip kendiliğinden araştırma yapma yükümlülüğü yükler. Yargıç, maddi gerçeğe ulaşmak için her türlü delili mahkemeye getirtip tartıştırmalı ve değerlendirmelidir.

Maddi Gerçeği Araştırma İlkesinin Sınırları

Yargıcın maddi gerçeğe ulaşmak için her türlü delili elde etmeye çalışmasının istisnası delil yasaklarıdır. Hukuka aykırı deliller, maddi gerçeği araştırma ilkesi çerçevesinde delil araştırmanın sınırı olup hakim tarafından hükme esas alınamazlar.

Ceza muhakemesinin amacı, her somut olayda kanuna ve usulüne uygun olarak toplanan delillerle maddi gerçeğe ulaşıp adaleti sağlamak, suç işlediği sabit olan faili cezalandırmak, kamu düzeninin bozulmasının önüne geçebilmek ve bozulan kamu düzenini yeniden tesis etmektir. Gerek 1412 sayılı CMUK, gerekse 5271 sayılı CMK adil, etkin ve hukuka uygun bir yargılama yapılması suretiyle maddi gerçeğe ulaşmayı amaç edinmiştir. Bu nedenle ulaşılma imkânı bulunan bütün delillerin ele alınıp değerlendirilmesi gerekmektedir. Diğer bir deyişle, adaletin tam olarak gerçekleşebilmesi için maddi gerçeğe ulaşma amacına hizmet edebilecek tüm kanuni delillerin toplanması ve tartışılması zorunludur. Ceza muhakemesinde bir hususun hangi delille ispat olunacağı konusunda sınırlama bulunmayıp yargılamayı yapan hâkim, hukuka uygun şekilde elde edilen delilleri kullanmak suretiyle, sanığın aleyhine olduğu kadar lehine delilleri de araştırıp değerlendirerek, her türlü şüpheden arınmış bir neticeye ulaşmalıdır. Dolayısıyla yargılamaya konu olayın açıklığa kavuşturulması ve maddi gerçeğin bulunabilmesi için ispat amacıyla kullanılan her araç delil olarak kabul edilmiştir (CGK-K.2020/145).

Konuşmacı olduğumuz bir CMK-Ceza Avukat Semineri’nin bir bölümünden “maddi gerçek” kavramını açıklayan bir VİDEO aşağıdadır.

Not: Bu video, mesleğini ceza avukatı olarak icra etmek isteyen stajyer avukatlar için İstanbul’da düzenlenen bir seminerde hazırlanmıştır.

Avukat Baran Doğan