Çekilme Kararının İncelenmesi

HMK Madde 39

(1) Hâkim, taraflardan birinin ret talebi üzerine veya kendiliğinden çekilme yönünde görüş bildirirse, ret talebini incelemeye yetkili merci, bu çekilmenin kanuna uygun olup olmadığına karar verir.

• 6100 sayılı HMK (Hukuk Muhakameleri Kanunu) Tam Metin

HMK Madde 39 Gerekçesi

1086 sayılı Kanunun 2494 sayılı Kanunla değiştirilen 32 nci maddesindeki düzenleme gerekçesiyle birlikte benimsenmiş, dili sadeleştirilerek aynen alınmıştır.

HMK 39 (Çekilme Kararının İncelenmesi) Emsal Yargıtay Kararları

Yargıtay 20. Hukuk Dairesi 2015/3091 E. , 2015/2639 K.

• HMK 39
• Reddedilen hakim, red isteminin reddine ilişkin görüş bildirdiğinde HMK m.39 prosedürü değil, m.42 prosedürü uygulanmalıdır.

Reddedilen Hâkim tarafından, istemin reddinin gerektiği yönünde görüş belirtilmesi üzerine, dosyayı inceleyen merci tarafından reddi hâkim talebinin reddine ilişkin hâkimin mütalaası yerinde olduğundan onaylanmasına ve davalılar vekilinin istemi kötüniyetle yaptığı anlaşıldığından, HMK’nın 42/4. (değişiklikle m.42/6 oldu) maddesi uyarınca takdiren 1.000.-TL disiplin para cezasına hükmedilmesine ilişkin verilen karar davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Reddi hâkim istemine ilişkin olarak merci tarafından yapılan inceleme sonucunda, HMK’nın 42. maddesi uyarınca istemin reddi veya kabulü şeklinde bir hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde HMK’nın 39. maddesi uyarınca istemin reddi yönünde bildirilen görüşün onaylanmasına karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olduğundan, davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair hususların incelenmesine yer olmadığına, temyiz harcının istek halinde iadesine 07/04/2015 günü oy birliği ile karar verildi.

Yargıtay 20. Hukuk Dairesi 2015/6541 E. , 2015/5170 K

• HMK 39
• Merci tarafından çekilme görüşü hakkında inceleme ve değerlendirme yapılarak olumlu veya olumsuz bir karar verilmeden, doğrudan ret isteminin esası hakkında karar verilmesi hukuka aykırıdır.

Taraflar arasında görülen boşanma ve mal paylaşımı davası sırasında davacı vekili tarafından 28.01.2015 tarihli dilekçe ile özetle; “…davacı tanıklarının beyanlarının zapta olduğu gibi geçirilmediği, delillerinin toplanması ve gelen yazı cevaplaırndaki eksikliklerin giderilmesine ilişkin taleplerinin değerlendirilmemesi, davalı tanıklarının beyanlarının bitmesine rağmen ısrarla başkaca diyeceklerinin sorulması, davacı tanıklarına ilişkin olarak sorularının reddedilmesine rağmen, davalı taraf tanıklarına davalının sorduğu sorulara ilişkin olarak tanık beyanlarının alınması, mal tasfiyesi davasında yargılama esnasında davacı vekili huzurunda davalıya boşanma davasına ilişkin görüş bildirilmesi ve taraflı yargılama yapıldığından, hâkimin tarafsızığından şüphe duyulduğu…” gerekçesiyle reddi hâkim yoluna başvurulmuştur.

Reddedilen hâkim tarafından, istemin yerinde olmadığı, ancak ileride tarafsızlığa yönelik mahkeme söylentilerin önünü kapatmak ve her türlü kuşkudan uzak adil bir yargılamanın önünü açmak amacı ile dosyadan çekilmesi gerektiği yönünde görüş belirtilmesi üzerine, dosyayı inceleyen merci tarafından reddi hâkim talebinin reddine, talepte bulunanın HMK’nın 42/4. maddesi uyarınca 3.000.-TL disiplin para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin verilen karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Merci tarafından, reddi hâkim isteminin reddine karar verilmiş ise de, ret istemi üzerine hâkim tarafından HMK’nın 39. maddesi uyarınca bildirilen görüşünde çekilme yönünde mütalaada bulunulduğu halde, merci tarafından çekilme görüşü hakkında inceleme ve değerlendirme yapılarak olumlu veya olumsuz bir karar verilmeden, doğrudan ret isteminin esası hakkında karar verilmiş olması doğru olmadığından, usul ve yasaya aykırı olan merci kararının bozulması gerekmiştir.

Yargıtay 20. Hukuk Dairesi 2015/7276 E. , 2015/5984 K.

• HMK 39
• Red sebepleri mevcut değilse bile hakimin çekilme talebi hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekir.

HMK’nın 39. maddesine göre; “Hâkim, taraflardan birinin ret talebi üzerine veya kendiliğinden çekilme yönünde görüş bildirirse, ret talebini incelemeye yetkili merci, bu çekilmenin kanuna uygun olup olmadığına karar verir”.

İncelenen dosya kapsamına göre, hâkimin reddi için ileri sürülen hususlar HMK’nın 36. maddesinde sayılan sebeplerden olmadığından, davacının sair temyiz itirazlarının reddine; ancak, hâkim tarafından, davacının 16.02.2015 havale tarihli ret dilekçesi üzerine, reddi istenen hâkimin davadan çekilme kararı HMK’nın 36. maddesi gereğince hâkimin kendi kendini ret niteliğindedir. Bu nedenle; merci tarafından hâkimin çekilme talebi konusunda olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekirken, bu hususta bir hüküm kurulmaması usûl ve kanuna aykırı olup bu yöne ilişkin davacının temyiz itirazlarının kabulü gerekmiştir.

YARGITAY 20. HUKUK DAİRESİ Esas : 2015/10448 Karar : 2015/10005 Tarih : 22.10.2015

• HMK 39. Madde

• Çekilme Kararının İncelenmesi

Taraflar arasında görülen dava sırasında davalılar vekili tarafından 30.12.2014 tarihli dilekçe ile özetle; “…04.11.2014 tarihli duruşma öncesinde ibraz edilen 21.10.2014 tarihli dilekçe ile, aynı gün Kırklareli 1. Asliye Hukuk, Kırklareli İcra ve İstanbul 16. Aile Mahkemelerinde duruşmalarının olduğunu gösterir duruşma zabıt örnekleri ekli mazeret dilekçesi ve getirtilmesi istenen belge ve dosyaların bildirimine ilişkin ibraz olunan dilekçelerin, dosya arasına konulmadığı, duruşma zaptına işlenmediği, 06.11.2014 tarihinde tutanak düzenlenmesi talebiyle gidildiğinde durumun öğrenildiği, dilekçelerin UYAP bilişim sistemine de işlenmediği, belge ve dosyaların bildirildiği dilekçenin “tarandı” kaşesi vurulmuş olarak dosya arasına konulduğu halde, mazeret dilekçesinin bulunamadığı ve dosya arasına konulmadığından, hâkimin tarafsızlığından şüphe duyulduğu…” gerekçesiyle reddi hâkim yoluna başvurulmuştur.

Reddedilen hâkim tarafından, istemin reddinin gerektiği yönünde görüş belirtilmesi üzerine, dosyayı inceleyen mercii tarafından reddi hâkim talebinin reddine ilişkin hâkimin mütalaası yerinde olduğundan onaylanmasına ve davalılar vekilinin istemi kötüniyetle yaptığı anlaşıldığından, HMK 42/4. maddesi uyarınca takdiren 1.000,00.-TL disiplin para cezasına hükmedilmesine ilişkin verilen kararın davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 07.04.2015 tarih ve 2015/3091-2639 karar sayılı ilâmı ile hükmün ( BOZULMASINA ) karar verilmiştir.

Hükmüne uyulan bozma ilâmında özetle; “Reddi hâkim istemine ilişkin olarak mercii tarafından yapılan inceleme sonucunda, HMK 42. maddesi uyarınca istemin reddi veya kabulü şeklinde bir hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde HMK 39. maddesi uyarınca istemin reddi yönünde bildirilen görüşün onaylanmasına karar verilmesi usûl ve kanuna aykırı olduğundan, davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün ( BOZULMASINA ), bozma nedenine göre sair hususların incelenmesine yer olmadığına” karar verilmiş, bozma ilâmı sonrasında, 03/06/2015 tarihli ek kararla, davalı vekilinin reddi hâkim taleplerinin reddine, davalılar vekilinin istemi kötü niyetle yaptığı anlaşıldığından, HMK 42/4. maddesi uyarınca takdiren 1.000,00.- TL disiplin para cezasına hükmedilmesine karar verilmiş, hüküm davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Hâkimin reddi için ileri sürülen sebepler, HMK’nın 36. maddesinde sayılan sebeplerden değildir. Açıklanan nedenlerle reddi hâkim isteminin reddi yolunda kurulan merci kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak; reddi hâkim isteminin esastan reddedilmesi ve ret talebinde bulunan tarafın kötüniyetli olması halinde, red talebinde bulunan asil taraf hakkında disiplin para cezasına hükmedilecektir. Davalılar vekili, duruşmayı müvekkilleri namlarına ve hesaplarına takip ettiğine ve reddi hâkim talebini de müvekkilleri namlarına yaptığına göre, davalı asiller yerine vekilin para cezası ile yükümlü tutulması doğru değil ise de; bu husus hükmün bozulmasını ve yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanması uygun görülmüştür. Bu sebeple, hükmün ikinci bendinde yer alan; “Davalılar M.. C.., Samet Tahir Cengiz, A.. C.., C.. C.. vekili Av. E.. O..’un hâkimin reddi talebinin kötü niyetle yapıldığı anlaşıldığından HMK 42/4 maddesi gereğince takdiren 1.000,00.-TL disiplin para cezasına hükmedilmesine” ibaresinin hükümden çıkarılarak yerine; “Hâkimin reddi talebinin kötü niyetle yapıldığı anlaşıldığından, red talebinde bulunan davalılar M.. C.., Samet Tahir Cengiz, A.. C.. ve C.. C..’in 1.000,00.-TL disiplin para cezası ile cezalandırılmalarına” ibaresinin yazılmasına ve hükmün 6100 sayılı Kanunun geçici 3. maddesi atfıyla HUMK’nın 438/7. maddesine göre düzeltilmiş bu şekliyle ( ONANMASINA ), temyiz harcının istek halinde iadesine 22/10/2015 günü oy birliği ile karar verildi.