Duruşma Düzeni

HMK Madde 151

(1) Hâkim, duruşmanın düzenini bozan kimseyi, bunu yapmaktan men eder ve gerekirse, avukatlar hariç, derhâl duruşma salonundan çıkarılmasını emreder.

(2) Bir kimse, ihtara rağmen mahkemenin düzenini bozar veya mahkeme huzurunda uygun olmayan bir söz söylemeye veya davranışta bulunmaya devam ederse derhâl yakalanır ve hakkında dört güne kadar disiplin hapsi uygulanır. Bu fıkra hükmü avukatlar hakkında uygulanmaz.

(3) Mahkemenin düzenini bozan eylem veya mahkeme huzurunda söylenen uygun olmayan söz veya davranış, ayrıca bir suç oluşturuyor ise bu durum bir tutanak ile Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir ve gerekiyorsa, avukatlar hariç, fiili işleyenin tutuklanmasına da karar verilir.

• 6100 sayılı HMK (Hukuk Muhakameleri Kanunu) Tam Metin

HMK Madde 151 Gerekçesi

Madde, 1086 sayılı Kanunun 150 nci maddesine tekabül etmektedir. Maddenin birinci fıkrasında, 1086 sayılı Kanunun bu konudaki hükmü benimsenmiş, mahkemenin düzenini bozan kimsenin, öncelikle mahkeme salonundan çıkartılması yaptırımı ile karşılaşması düzenlenmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında ise mahkemenin düzenini bozmakta veya münasip olmayan söz ve davranışta ısrar eden kişilere, Ceza Muhakemesi Kanununda olduğu gibi, disiplin hapsi öngörülmüştür.

Mahkemenin düzenini bozan veya münasip olmayan fiil ayrıca suç teşkil ediyorsa, durumun Cumhuriyet başsavcılığına ihbar edileceği tabiîdir. Bu husus maddenin üçüncü fıkrasında düzenlenmiştir. Olayın vahametine ve Ceza Muhakemesi Kanunundaki şartların oluşmasına göre hukuk hâkimine de tutuklama kararı verebilme yetkisi tanınmıştır.

Avukatlık Kanununun 58 inci maddesinin ikinci fıkrasındaki açıklık sebebiyle, avukatın disiplin hapsine konamayacağını ve yakalanamayacağını gerekçeye yazmakta yarar görülmüştür.

Bu maddenin tartışılması sırasında, gizli oturumda bulunacaklar ve hâkimin bu oturumlarda alması gereken özel tedbirler tartışılmış ise de, yargılama sırasında genel olarak alınacak önlemlerin gizli oturumlar açısından da yeterli olacağı kabul edilmiştir.

HMK 151 (Duruşma Düzeni) Emsal Yargıtay Kararları

YARGITAY 1. HUKUK DAİRESİ Esas : 2014/19848 Karar : 2017/1049 Tarih : 6.03.2017

• HMK 151. Madde

• Duruşma Düzeni

Dava, elatmanın önlenmesi ve ecrimisil isteklerine ilişkindir.

Davacı banka, davalı’nin kredi borçlusu olduğunu, diğer davalılardan de davalının kredi borcuna kefil olduklarını, kredi borcunun ödenmemesi sonucunda daha önce davalı … adına kayıtlı olan dava konusu 6693 ada 1 parselde yer alan 17, 18 ve 21 nolu bağımsız bölümlerin borcun bir kısmına karşılık bankaya devri konusunda anlaştıklarını, 06.09.2011 tarihinde taşınmazların bankaya devredildiğini, taşınmazların devrinden sonra kalan borcun 28.02.2012 tarihinden itibaren her 6 ayda bir 100.000-USD olacak şekilde ödenmesi şartıyla 28.08.2016 tarihine kadar davalı borçlular veya gösterecekleri 3. kişi lehine vefa hakkı verdiklerini, davalılarca anlaşma şartlarının yerine getirilmediğini, dava konusu taşınmazlardan 405/A blok 21 numaralı bağımsız bölümde davalı …Ş’nin fuzuli şagil olarak faaliyet gösterdiğini ileri sürerek elatmanın önlenmesi ile 172.500, 00 TL ecrimisil bedelinin tahsilini istemiştir. Davacı, 30.09.2013 tarihli dilekçesi ile Yeni Magazacılık A.Ş. dışındaki davalılar hakkındaki davayı takip etmeyeceğini bildirmiştir.

Davalı …Ş, dava konusu 21 numaralı bağımsız bölümü, davalı …‘den, 01.09.2010 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile 10 yıllığına kiraladığını ve taşınmazda kiracı sıfatıyla faaliyette bulunduğunu, taşınmazı devralan yeni malik olan davacı tarafından kendilerine herhangi bir bildirimde bulunmadığından kira sözleşmesinin davacıyı da bağladığını, davacı ile diğer davalılar arasında kurulan vefa hakkının usulünce olmadığını ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.

Diğer davalılar, davanın reddini savunmuşlar, 07.11.2013 tarihli duruşmada davayı takip etmeyeceklerini belirtmişlerdir.

Mahkemece, davalı …Ş yönünden taraflar arasında kiracılık ilişkisi bulunduğu gerekçesiyle dava tefrik edilerek mahkemenin görevsizliğine, diğer davalılar yönünden ise Hukuk Muhakemeleri Kanununun 151. maddesi gereğince davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.

Davalı …Ş, dava konusu 21 nolu bağımsız bölüme yönelik karar yönünden temyiz isteminde bulunmuştur.

Dosya içeriği ve toplanan delillerden; davacı mülkiyet hakkına dayanarak haksız elatmanın önlenmesi ve ecrimisil istemleriyle eldeki davayı açmış, mahkemece davalının “kiracılık” savunması kabul edilerek dosyanın 21 nolu bağımsız bölüm yönünden tefriki ile görevsizlik kararı verilmiştir.

Bilindiği üzere, 6100 sayılı HMK’nun 26. maddesi hükmü gereğince hakim, kural olarak tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır. Ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Buna usul hukukunda taleple bağlılık ilkesi denilmektedir.

Hal böyle olunca, davacı TMK nun 683. maddesinden doğan mülkiyet hakkına dayalı olarak talepte bulunduğuna, davalı da kiracılık savunmasında bulunduğuna; esasen mahkemece de taraflar arasındaki kiracılık ilişkisi saptandığına göre, davalının fuzuli şağil sıfatıyla değil; bir hukuki ilişkiye dayalı olarak çekişmeli yeri tasarruf ettiği kabul edilerek, HMK’nun (Hukuk Muhakemeleri Kanununun) 26. maddesinde düzenlenen taleple bağlılık ilkesi gereğince sonuca gidilerek davanın esastan reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu üzere görevsizlik kararı verilmesi doğru değildir.

Davalı vekilinin temyiz itirazları değinilen yönler itibariyle yerindedir. Kabulü ile mahkeme kararının açıklanan nedenlere hasren (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK’un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 06.03.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.