Mala Zarar Verme Nedir? (TCK m.151-152)

Mala zarar verme, başkasına ait bir malı kısmen veya tamamen bozmak, yıkmak, tahrip etmek, yok etmek, kirletmek veya kullanılmaz hale getirmektir. Mala zarar verme suçu, başkasına ait malvarlığına zarar vermeye dönük hukuka aykırı müdahaleleri cezalandırmak amacıyla ihdas edilmiştir.

Mala zarar verme suçu ile malvarlığı değerleri korunmak istendiğinden, bu suç “Malvarlığına Karşı Suçlar” bölümünde TCK md. 151-152 arasında düzenlenmiştir.

Mala Zarar Verme Suçu Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaştırma

TCK m.151’de düzenlenen suçun basit şekli en temel şekli, yani en az cezayı gerektiren şeklidir. Bu suçun basit şekli şikayete tabidir. Suçun mağduru şikayet hakkını faili ve fiili öğrenmesinden itibaren 6 ay içinde kullanmalıdır.

Suçun nitelikli halleri ise daha büyük bir hukuki menfaati ihlal ettiği için daha ağır cezayı gerektiren şeklidir. TCK m.152’de düzenlenen suçun nitelikli şekilleri şikayete tabi suçlar arasında değildir. Yani, suçun mağduru şikayetçi olmasa bile, suç savcılık tarafından resen 8 yıllık dava zamanaşımı süresi içinde soruşturulabilir. Şikayetten vazgeçme, kamu davasının düşmesi sonucunu doğurmaz.

Basit mala zarar verme suçu (TCK md.151/1-2), taraflar arasında uzlaştırma prosedürünün uygulanmasını gerektiren suçlardandır. Uzlaşma kapsamında olan suçlarda gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında, öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, uzlaşma sağlanmazsa soruşturmaya veya yargılamaya devam edilmesi gerekir.

Mala Zarar Verme Suçunun Unsurları

Mala zarar verme suçu ile mülkiyet hakkı korunmaktadır. Suçun konusu menkul bir mal olabileceği gibi gayrimenkul bir mal da olabilir. Yani, mağdurun cep telefonu, gözlüğü, arabası gibi menkul mallarına veya evi, arsası gibi taşınmaz mallarına zarar verilmesi hallerinde mala zarar verme suçu oluşur.

Mala zarar verme suçu genel kast ile işlenebilen bir suçtur. Failin mala zarar verme fiilini gerçekleştirirken özel bir amaçla hareket edip etmemesinin bir önemi yoktur.

Mala zarar verme, seçimlik hareketlerle işlenebilen bir fiildir. Mala zarar verme fiilinin kaç farklı şekilde icra edilebileceği sınırlı bir şekilde TCK md. 151’de ifade edilmiştir. Kanunda sınırlı bir şekilde sayılan eylemler dışında bu suç işlenemez.

Mala zarar verme suçuyla korunan hukuki yarar, mülkiyet hakkıdır. Mülkiyet kavramına, malın bütünleyici parçaları, eklentileri ve doğal ürünleri de dahildir. Mülkiyetin korunmasında amaç, sadece malın fiziksel olarak zarar görmesi olmayıp malın değerinin de korunmasıdır. Bu nedenle, malın özgülendiği amaca uygun kullanılabilmesini, önemsiz sayılmayacak derecede azaltan bir zararın varlığı yeterli olup malın maddi zarar görmüş olmasına gerek yoktur. Kanuni düzenleme göz önüne alındığında, mala zarar verme suçu genel kastla işlenebilen bir suçtur. Suçun oluşması için failin belirli bir amaç ya da saikle (özel kast) hareket etmesine gerek yoktur. Görüldüğü gibi mala zarar verme suçunun gerçekleşebilmesi için failin, başkasına ait taşınır veya taşınmaz bir mala, TCK’nın 151/1. maddesinde sayılan seçimlik hareketlerden herhangi biriyle zarar vermiş olması gerekmektedir. Seçimlik hareketler maddede; “kısmen veya tamamen yıkmak, tahrip etmek, yok etmek, bozmak, kullanılamaz hâle getirmek veya kirletmek” şeklinde belirtilmiştir (CGK-K.2018/535).

TCK’ya göre mala zarar verme suçu, 6 farklı şekilde işlenebilir:

1. Malı Bozarak veya Kullanılmaz Hale Getirmek Suretiyle

Her malın bir kullanım amacı vardır. Mal, kullanım amacını veya özgülendiği hizmeti yerine getirdiği müddetçe bir değere sahiptir. Fail, icra ettiği fiili ile malın niteliğini değiştirir veya mal özgülendiği fonksiyonu yerine getiremez hale gelirse malın bozulması, kullanılamaz hale getirilmesi suretiyle mala zarar verme suçu meydana gelir.

2. Yıkmak Suretiyle Mala Zarar Verme

Bir malın yıkılması, malın bünyesinde ciddi değişiklikler meydana getirilmesi anlamına gelir. Yıkmak fiiliyle, malın bünyesinde malı bozmaktan daha büyük bir değişiklik meydana gelmesi kastedilmiştir. Mesela, mağdura ait bir barakanın yıkılması veya evinin dış duvarının yıkılması yıkmak suretiyle bu fıkradaki suç işlenmiş olur.

3. Tahrip Etme Suretiyle Mala Zarar Verme

Bir mal kendisinden beklenen yararı ancak fiziksel özellikleri ve fonksiyonu ile yerine getirebilir. Malın tahrip edilmesi fiziksel özelliklerini kaybetmesine neden olur. Bir malı tahrip etmek demek, o malı kırıp dökmek, talan ve harap etmektir. Örneğin, mağdura ait evin camlarının kırılması, evin tahrip edilmesi suretiyle suçun oluşumuna vücut verilmesi anlamına gelmektedir.

4. Yok Etme Suretiyle Mala Zarar Verme Suçu

Yıkılan, bozulan veya kullanılmaz hale getirilen bir mal tekrar tamir edilip fonksiyonu kazandırılabilir. Ancak failin icra ettiği fiil nedeniyle bazen malın tamir edilmesi olanağı ortadan kalkar. Malın yeniden onarılmasını veya kullanılmasını imkansız hale getirecek şekilde ve yoğunlukta işlenen fiil, yok etme suretiyle mala zarar verme suçunu oluşturur.

5. Kirletmek Suretiyle Mala Zarar Verme Suçu

Kirletmek dışındaki tüm fiiller malın bütünlüğünü ortadan kaldıran, malın kullanılmasını zorlaştıran veya malı kullanılmaz hale getiren fiillerdir. Mala zarar verme fiili bazen eşyanın bütünlüğüne veya fiziksel yapısına zarar vermez. Ancak eşyanın “kirletilmiş” olması nedeniyle eski hale getirilmesi çaba ve masraf gerektirir. Malın kirletilmesi halinde kirletmek suretiyle mala zarar verme suçu oluşur.

Kirletmek fiili de, taşınır veya taşınmaz malın, önceki hale getirilmesi için önemsiz olmayan bir çabayı gerektiren, malın değerinde veya görünümünde azalma veya değişikliklere yol açan, madde kapsamında yer alan diğer eylemler dışındaki durumları kapsar. Mağdurun evinin duvarına yazı yazmak, aracını çizmek gibi örneklerin verilebileceği kirletmek fiili, kirli duruma getirmek, pisletmek olarak tanımlanabilir (CGK-K.2018/387).

Mala Zarar Vermenin Hırsızlık Suçuyla Birlikte İşlenmesi

Mala zarar verme suçu ile hırsızlık suçu; hukuki konusu aynı olan taşınır mal üzerinde işleniyorsa, faile sadece hırsızlık suçundan ceza verilmelidir. Çünkü, suç ile korunan hukuki yarar tek ve aynıdır. Örneğin, mağdurun yanında duran çantasını çalan ve çalarken metal bir direğe takarak çantaya zarar veren fail, sadece hırsızlık suçundan yargılanır, çantaya zarar vermesi nedeniyle ayrıca mala zarar verme suçu hükümleri çerçevesinde yargılanmaz.

Hırsızlık suçu icra edilirken suça konu mal dışında bir başka eşyaya zarar verilmiş ise, faile mala zarar verme suçu nedeniyle ayrıca ceza verilmelidir. Örneğin, otoomibilin camı kırılarak içeride bulunan çantanın alınması halinde, fail hem hırsızlık suçu hem de mala zarar verme suçu nedeniyle yargılanacaktır. Çünkü, camın kırılması hırsızlık suçunun konusunu oluşturmayan ayrı bir eylemdir.

Suça sürüklenen çocuğun, kapıları kilitli aracın camını kırarak, araç içinde bulunan çantayı çalınması eyleminde, hırsızlık konusu ile mala zarar verme suçunun konusunun aynı olmadığı, hırsızlık suçu ile birlikte mala zarar verme suçununda işlendiğini anlaşılmakla, hatalı değerlendirme ve yersiz gerekçe ile mahkumiyet hükmü yerine yazılı şekilde beraat hükmü kurulması, bozma nedenidir (Y17CD-K.2019/5275).

Mala Zarar Verme Suçunun Cezası

1. Suçun Basit Şeklinin Cezası (TCK m.151)

Suçun basit şeklinden kastedilen şey yukarıda açıklanan fiillerin özel mülkiyete tabi normal bir mal aleyhine işlenmesidir. Mala zarar verme suçu, basit şekliyle işlendiğinde sanığa 4 aydan 3 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası verilir. Suçun basit şeklinde hakim ya hapis cezası ya da adli para cezası verecektir. Her iki yaptırım aynı anda uygulanamaz.

2. Suçun Nitelikli Şeklinin Cezası (TCK m.152)

Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri, zarar verilen eşyanın niteliğinden dolayı cezanın ağırlaştırılmasını gerektirir. Suçun, aşağıdaki şekillerde işlenmesi halinde fail 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır:

• Kamu kurumlarına ait eşya hakkında,

• Doğal afetlere karşı korumaya özgülenmiş eşya hakkında,

• Dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,

• Sulamaya yarayan veya içme suyu tesisatı hakkında,

• Siyasi Partilerin veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının mülkiyetinde veya kullanımında olan eşya hakkında,

• Grev ve lokavt hallerinde işçilerin veya işverenlerin veya sendikaların mülkiyetinde veya kullanımında bulunan eşya hakkında,

• Kamu görevlisinden görevinden dolayı öç almak amacıyla.

Failin yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak, toprak kaymasına, çığ, sel veya taşkına sebep olma yoluyla, radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak suçu işlemesi halinde suçun basit ve nitelikli halinin cezası bir kat arttırılır.

Mala Zarar Verme Suçu ve Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, işlediği fiilin olumsuz sonuçlarını gideren faile uygulanan bir ceza indirimi nedenidir. Suç nedeniyle etkin pişmanlık gösteren faile TCK md. 168 gereği ceza indirimi uygulanması gerekir:

• Fail, suçu tamamlamasına rağmen henüz hakkında dava açılmamışsa, yani savcılık fail hakkında soruşturma açmasına rağmen henüz iddianameyi mahkemeye vermemişse, zararın bu aşamada giderilmesi halinde failin cezasının 2/3’üne kadarı yargılamayı yapan mahkeme tarafından indirilebilir. Örneğin, mağdurun arabasının camlarını kıran fail, camın bedelini hakkında dava açılmadan önce mağdura öderse bu orandaki ceza indiriminden yararlanacaktır.

• Bu malvarlığı suçu nedeniyle etkin pişmanlık, fail hakkında dava açıldıktan sonra fakat hüküm verilmeden önce gösterilirse, yani zarar giderilirse, failin cezasından 1/2 oranında indirim yapılır.

Mala Zarar Verme Suçu Şahsi Cezasızlık ve Ceza İndirimi

Mala zarar verme suçu ile ilgili şahsi cezasızlık sebepleri düzenlenmiştir (TCK md.167/1). Suça ilişkin şahsi cezasızlık halleri şunlardır:

• Eşlerden biri diğer eş aleyhine bu suçu işlediğinde (eşler hakkında ayrılık kararı verilmemiş olması gerekir),

• Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlık aleyhine işlenirse,

• Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden biri aleyhine işlenirse

suçu işleyen akraba aleyhine ceza verilemez.

Mala zarar verme suçu açısından akrabalık ilişkileri de bir ceza indirimi nedeni olarak düzenlenmiştir. Buna göre;

• Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde suç şikayete tabidir; şikayet edilirse ilgili akraba hakkında verilecek ceza yarı oranında indirilir (TCK m.167/2).

Cezanın Ertelenmesi, Adli Para Cezasına Çevrilmesi veya HAGB

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Mala zarar verme suçunun hapis cezası, belli koşullarda adli para cezasına çevrilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Mala zarar verme suçu nedeniyle hükmedilen ceza hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.

Cezanın ertelenmesi, hükmedilen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi, sanığın belirlenen denetim süresini sosyal hayat içerisinde iyi halli geçirmesi halinde cezasının infaz edilmiş sayılmasını sağlayan bir bireyselleştirme kurumudur. Mala zarar verme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının ertelenmesi de mümkündür.

Mala Zarar Verme Suçu Yargıtay Kararları

Çalınan Otomobili Parçalama ve Yakma Halinde Mala Zarar Verme ve Hırsızlık Suçu İlişkisi

Mala zarar verme suçuyla korunan hukuki yarar, mülkiyet hakkıdır. Mülkiyet kavramına, malın bütünleyici parçaları, eklentileri ve doğal ürünleri de dahildir. Mülkiyetin korunmasında amaç, sadece malın fiziksel olarak zarar görmesi olmayıp malın değerinin de korunmasıdır. Bu nedenle, malın özgülendiği amaca uygun kullanılabilmesini, önemsiz sayılmayacak derecede azaltan bir zararın varlığı yeterli olup malın maddi zarar görmüş olmasına gerek yoktur. Kanuni düzenleme göz önüne alındığında, mala zarar verme suçu genel kastla işlenebilen bir suçtur. Suçun oluşması için failin belirli bir amaç ya da saikle (özel kast) hareket etmesine gerek yoktur.

Görüldüğü gibi mala zarar verme suçunun gerçekleşebilmesi için failin, başkasına ait taşınır veya taşınmaz bir mala, TCK’nın 151/1. maddesinde sayılan ve maddede; “kısmen veya tamamen yıkmak, tahrip etmek, yok etmek, bozmak, kullanılamaz hâle getirmek veya kirletmek” şeklinde belirtilen seçimlik hareketlerden herhangi biriyle zarar vermiş olması; TCK’nın 152/2. maddesi uyarınca nitelikli hâllerinin oluşabilmesi için de bu suçun, yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak ya da toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle veyahut radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak işlenmesi gerekmektedir. Suçun maddi unsurunu oluşturan hareketler, kanunda tahdidi şekilde belirtilmiş olmakla birlikte, zarara neden olan neticeyi meydana getirmeye elverişli fiil, aynı zamanda Kanun’da belirtilen seçimlik hareketlerden en azından birini zorunlu olarak kapsayacağından, suçun oluşumu için zarar verici sonucun gerçekleşmesini yeterli saymak gerekir. Hırsızlık ve mala zarar verme suçları TCK’nın onuncu bölümünde “mal varlığına karşı suçlar” başlığı altında düzenlenmiş olup her iki suçun da koruduğu hukuki değer kişinin mal varlığıdır. Hırsızlık eyleminde fail zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden tamamını veya bir kısmını almak suretiyle, müştekinin mal varlığına zarar vermektedir. Mala zarar verme suçunda ise başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkıp, tahrip etmek ya da yok edip bozmak suretiyle kullanılamaz hâle getirip veya kirleterek zarar vermektedir. Her iki suç tipinde de mağdur mal varlığı itibarıyla zarar görmektedir. Hırsızlık suçunda suça konu mal, alıp götürülmek suretiyle mağdurun zilyetliği tamamen ortadan kaldırılmaktadır. Mala zarar verme suçunda ise malın mutlaka alınması gerekli olmayıp, çoğunlukla malın tamamı ortadan kaldırılmamakta, zarar verilerek kısmen veya tamamen kullanılmaz hâle getirilmektedir. Hırsızlık suçunda fail faydalanma amacıyla eylemini gerçekleştirdiği hâlde, mala zarar verme suçunda mağdura zarar verme düşüncesiyle hareket etmektedir. Hırsızlık suçlarında aranan bu özel kast nedeniyle eylem, mala zarar verme suçundan ayrılmaktadır. Fail malı yarar sağlama maksadı ile değil de o malı zarar verme maksadıyla almışsa eylem hırsızlık suçunu değil, mala zarar verme suçunu oluşturacaktır. Örneğin; kötülük yapmak istediği komşusunun kömürlerini havaların sıcak olduğu bir vakitte yakmak suretiyle kullanılamaz hâle getiren failin eylemi mala zarar verme suçunu oluşturduğu hâlde, kış ayında ısınmak için komşusunun kömürlerinin alınması hırsızlık suçunu oluşturacaktır. Bununla birlikte mala zarar verme suçunun konusu ile hırsızlık suçunun konusunun aynı taşınır mal olması durumunda, korunan hukuki yararın tek olması dikkate alınarak ayrıca mala zarar verme suçu oluşmayacaktır. Ancak hırsızlık eylemi gerçekleştirilirken suça konu mal dışında bir başka eşyaya zarar verilmiş ise, mala zarar verme suçunun da oluşacağı kabul edilmelidir. Örneğin, aracın camı kırılarak içeride bulunan çantanın alınması hâlinde hırsızlık suçu yanında, hırsızlık suçunun konusunu oluşturmayan camın kırılmış olması nedeniyle mala zarar verme suçu da oluşacak; hırsızlık suçunun konusunu oluşturan eşyanın çalınması sırasında ayrıca bu eşyaya zarar verildiği hâllerde ise mala zarar verme suçu oluşmayacaktır. Bu kapsamda eylemin hukuki niteliğinin belirlenmesi bakımından her somut olayın özelliğine ve failin yararlanma kastının bulunup bulunmamasına göre bir değerlendirme yapılması gerektiği gözden uzak tutulmamalıdır.

Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu değerlendirildiğinde; sanık …’in, inceleme dışı sanık … ile birlikte olay tarihinde gece vakti mağdurun ikametinin önüne park ettiği… plakalı aracını yanlarında bulundurdukları başka bir anahtar ile açarak çalıştırıp olay yerinden ayrıldıkları, daha sonra suça konu aracın dört lastiğini, üç kapısını, ön camını, bagaj kapısını ve bazı parçalarını sökerek geriye kalan kısmını yaktıkları anlaşılan olayda; sanık ve inceleme dışı sanıkların aracı çalıp götürmek suretiyle mağdurun zilyetliğine son verdikleri ve araç üzerinde fiilî hâkimiyet kurmuş oldukları dikkate alınarak, hırsızlık suçunun konusunu oluşturan bu araca sonradan her ne suretle olursa olsun zarar verilmesi, başka bir ifadeyle, mala zarar verme suçunun konusu ile hırsızlık suçunun konusunun aynı taşınır mal olması durumunda, korunan hukuki yararın tek olması nedeniyle ayrıca mala zarar verme suçunun oluşmayacağı, sanığın eyleminin bir bütün hâlinde hırsızlık suçunu oluşturacağı kabul edilmelidir (Ceza Genel Kurulu- Karar:2021/123).

Hırsızlık Suçu Esnasında Mala Zarar Verme

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 21/01/2014 tarih, 2013/2-686 Esas ve 2014/19 Karar sayılı kararında belirtildiği gibi hırsızlık ve mala zarar verme suçları 5237 sayılı TCK’nun onuncu bölümünde “Mal varlığına karşı suçlar” başlığı altında düzenlenmiş olup her iki suçun koruduğu hukuki değer kişinin mal varlığıdır. Hırsızlık eyleminde fail zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden tamamını veya bir kısmını almak suretiyle, mağdurun mal varlığına zarar vermektedir. Mala zarar verme suçunda ise başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkıp, tahrip etmek ya da yok edip bozmak suretiyle kullanılamaz hale getirip veya kirleterek zarar vermektedir. Her iki suç tipinde de mağdur mal varlığı itibarıyla zarar görmektedir. Hırsızlık suçunda suça konu mal, alıp götürülmek suretiyle mağdurun zilyetliği tamamen ortadan kaldırılmaktadır. Mala zarar verme suçunda ise malın mutlaka alınması gerekli olmayıp, çoğunlukla malın tamamı ortadan kaldırılmamakta, zarar verilerek kısmen veya tamamen kullanılmaz hale getirilmektedir. İki suçu birbirinden ayıran önemli özellik ise; hırsızlıkta fail faydalanma amacıyla eylemini gerçekleştirdiği halde, mala zarar verme suçunda mağdura zarar verme düşüncesiyle hareket etmektedir. Mala zarar verme suçunun konusu ile hırsızlık suçunun konusunun aynı taşınır mal olması halinde, ayrıca mala zarar verme suçundan da ceza verilmemesi gerekmektedir. Ancak hırsızlık eylemi gerçekleştirilirken suça konu mal dışında bir başka eşyaya zarar verilmiş ise, mala zarar verme suçu ayrıca gerçekleşecektir. Somut olay değerlendirildiğinde; suça sürüklenen çocuğun hırsızlık konusu otomobilin camına taş atmak sureti ile kırdığının anlaşılması karşısında; hırsızlık eylemi gerçekleştirilirken suça konu mal dışında bir başka eşyaya zarar verilmiş ise, mala zarar verme suçunun oluşacağı ancak olayda çalınmaya teşebbüs edilen eşyaya zarar verildiğinden mala zarar verme suçunun unsurları oluşmadığından suça sürüklenen çocuğun beraatı yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi bozma nedenidir (Yargıtay 17. Ceza Dairesi - Karar : 2019/9656).

Hırsızlık suçunun konusunu çalınmak istenen otomobilin oluşturması durumunda, malın çalınması sırasında araca verilen zarardan dolayı ayrıca mala zarar verme suçundan ceza verilemeyeceği, yine çalınmakla müştekinin fiili kullanımından çıkan ve artık sanığın hâkimiyetinde bulunan otomobile zarar verilmesi, müştekiye yönelik olarak gerçekleşmediğinden başkasının taşınır malını tahrip etme unsurunu içermemesi nedeniyle suç oluşturmaz (Yargıtay 13. Ceza Dairesi - Karar: 2012/14997)

Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan araca çalındıktan sonra zarar verilmesi halinde, ayrıca sanığa mala zarar verme suçundan ceza verilemez. Sanık polisin takibi sonucu yakalandığından suça konu araç ve cep telefonunun iade edilmesi nedeniyle TCK 168. madde çerçevesinde etkin pişmanlık indirimi uygulanamaz (Yargıtay 2. Ceza Dairesi- Karar No: 2014/23837).

Somut olay değerlendirildiğinde; sanığın çaldığı motosikletin zarar gördüğünün anlaşılması karşısında; hırsızlık eylemi gerçekleştirilirken suça konu mal dışında bir başka eşyaya zarar verilmiş ise, mala zarar verme suçunun oluşacağı ancak olayda çalınan eşyaya zarar verildiğinden mala zarar verme suçunun unsurları oluşmadığından sanığın beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 17. Ceza Dairesi - Karar : 2019/8719).

Somut olay değerlendirildiğinde; suça sürüklenen çocuğun hırsızlık konusu motosikletin kablolarına zarar verdiği, ön farını kırdığı, direksiyonun eğildiği, kontak yerinin zarar gördüğünün anlaşılması karşısında; hırsızlık eylemi gerçekleştirilirken suça konu mal dışında bir başka eşyaya zarar verilmiş ise, mala zarar verme suçunun oluşacağı ancak olayda çalınan eşyaya zarar verildiğinden mala zarar verme suçunun unsurları oluşmadığından suça sürüklenen çocuğun beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi, bozmayı gerektirmiştir (Yargıtay 17. Ceza Dairesi - Karar : 2019/6717).

Sahipli Hayvanı Öldürme Mala Zarar Verme Suçudur

Somut olayda, sanığın komşusu katılana ait köpeğin bahçesine girmesi üzerine av tüfeğiyle ateş ederek sahipli hayvanı öldürdüğü anlaşılmakla, mala zarar verme suçundan mahkumiyetine dair kabulde isabetsizlik görülmemiştir. Ancak, Sanığın savunmasında suça konu köpeğin başıboş bırakılması sebebiyle sürekli bahçesine girdiğini ve çocuklara saldırdığını, komşusu katılanı daha önce bu konuda uyardığını, olay günü de kendisine “senin cesaretin yok köpeği vuramazsın” demesi üzerine atılı suçu işlediğini savunması, katılanın da sanığın kendisini uyardığını ve olay günü av tüfeğiyle gelmesi üzerine kendisine köpeği vuramayacağını, cesareti olmadığını söylediğini beyan etmesi karşısında, haksız tahrik sebebiyle sanığa verilen cezadan T.C.K.29. madde gereğince indirim yapılması gerektiğinin gözetilmelidir (Yargıtay 15. Ceza Dairesi – Karar No: 2013/10257).

Arazisine Taşan Ağaç Dallarını Kesme

Komşu mülk sahibinin ağaçları sanığın bahçesine kadar taşmıştır. Sanık komşusunu uyarmış, taşan ağaç dallarına ilişkin önlem alınmayınca tüm taşan ağaç dallarını kesmiştir. Medeni Kanun 740. madde mülkiyetin taşkın kullanımına sınırlama getirmiştir. Sanık mülk sahibini uyarmasına rağmen gerekli önlemler mülk sahibi tarafından alınmamıştır. Bu nedenle sanığın mala zarar verme suçu hükümleri gereği cezalandırılması usul ve yasaya aykırıdır (Yargıtay 9. Ceza Dairesi – Karar No: 2012/12011).

ATM’ye Zarar Verilmesi ve Kamu Malına Zarar Verme Suçu

Vakıfbank ATM cihazlarına sanık tarafından zarar verilmiştir. Şikayetçi banka, ticari faaliyet yürüten bir anonim şirkettir. Bir kamu bankası olmadığı için ATM cihazı kamu malı sayılamaz. Bankanın yürüttüğü faaliyet kar etmeyi hedeflediği için ATM cihazı konulması kamu hizmeti olarak da değerlendirilemez. Bu nedenle nitelikli mala zarar verme suçunu düzenleyen TCK 152/1-a maddesi uygulanamaz, sanık suçun basit halinden TCK 151/1 maddesi gereği cezalandırılmaldır (Yargıtay 9. Ceza Dairesi – Karar No: 2012/11338).

Ziraat Bankası kamu bankası niteliğinde olduğundan sanığın ATM’ye zarar verme eylemi, kamu malına zarar verme suçunu düzenleyen TCK 152/1-a maddesi gereği cezalandırılmalıdır (Yargıtay 9. Ceza Dairesi – Karar No: 2012/10565).

Yakarak Mala Zarar Verme Suçunda İçtima

Sanığın hükümlü olarak bulunduğu ceza evinin kabul odasında bulunan yatağı yakması şeklinde gerçekleşen eyleminin genel güvenliği kasten tehlikeye sokmak ve yakarak mala zarar verme suçlarını oluşturduğu, TCK’nun 44. maddesinde düzenlenen fikri içtima kuralı uyarınca en ağır cezayı gerektiren fiilden hüküm kurulması gerektiği, buna göre de sadece TCK’nun 152/1…a, 2…a madde ve fıkrasında tanımlanan yakarak mala zarar verme suçundan dolayı cezalandırılması gerektiği gözetilmeden, ayrıca genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçundan da sanık hakkında mahkumiyet hükmü kurulmak sureti ile fazla ceza tayini, bozma nedenidir (Yargıtay 8. Ceza Dairesi - Karar : 2019/4116).

Mala Zarar Verme Suçunda Şahsi Cezasızlık

Sanığın, ailevi nedenlerle kayınbabasına ait aracı yakmaya teşebbüs etmesi şeklinde gerçekleşen eyleminin, yangının çevreye sirayet etmemesi de dikkate alındığında 5237 sayılı TCK.nun 151/1, 152/2-a madde ve fıkrasınında düzenlenen yakarak mala zarar verme suçunu oluşturacağı ve aynı Yasanın 167/1-b bendi uyarınca şahsi cezasızlık nedeniyle cezaya hükmolunamayacağı gözetilmeden, yazılı şekilde mahkumiyet hükmü kurulması, bozma nedenidir (Yargıtay 8. Ceza Dairesi - Karar : 2019/3228).

Nitelikli Mala Zarar Verme Suçunda Şikayetten Vazgeçme

Sanığın mağdura ait aracın sol tarafının dış kısmını ve sol tekerine yanıcı madde dökerek yaktığı olayda, eylemin TCK.nun 152/2…a maddesinde düzenlenen yakarak mala zarar verme suçunu oluşturduğu, kovuşturulmasının şikayete bağlı olmadığı, bu sebeple katılanın şikayetinden vazgeçmesinin davayı düşüremeyeceği gözetilerek sanık hakkında mahkumiyet hükmü kurulması gerektiği halde, yazılı şekilde düşme kararı verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 8. Ceza Dairesi - Karar : 2018/3809).

Mala Zarar Verme Suçu Nedeniyle Manevi Tazminat İstenemez

Manevi zarar, kişilik değerlerinde oluşan objektif eksilmedir. Duyulan acı, çekilen ızdırap manevi zarar değil onun görüntüsü olarak ortaya çıkabilir. Acı ve elemin manevi zarar olarak nitelendirilmesi sonucu tüzel kişileri, bilinçsizleri ve acılarını içlerinde gizleyenleri tazminat isteme haklarından yoksun bırakmamak için yasalar manevi tazminat verilebilecek olguları sınırlamıştır. Bunlar, kişilik değerlerinin zedelenmesi (TMK 24), isme saldırı (TMK 26), nişan bozulması (TMK 121), evlenmenin feshi (TMK158), bedensel zarar ve ölüme neden olma (BK 47) durumlarından biri ile kişilik haklarının zedelenmesidir (BK 49). Bunlardan TMK’nın 24. maddesi ile BK’nın 49. maddesi daha kapsamlıdır. TMK’nın 24. maddesinin belli yerlere yollaması nedeniyle böyle bir durumun bulunduğu yerde, onu düzenleyen kurallar (örneğin; TMK 26, 174, 287); bunların dışında BK’nın 49. maddesi uygulanır. TMK’nın 24. ve BK’nın 49. maddesinde belirlenen kişisel çıkarlar, kişilik haklarıdır. Kişilik hakları ise, kişisel varlıkların korunmasıyla ilgilidir. Kişisel varlıklar, bedensel ve ruhsal tamlık ve yaşam ile nesep gibi insanın, insan olmasından güç alan varlıklar ya da kişinin adı, onuru ve sır alanı gibi dolaylı varlıklar olarak iki kesimlidir.

Dosya kapsamından, davacının manevi tazminat isteminin davalının mala zarar verme ve silahla tehdit eylemlerine ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Mala zarar verme eylemi, davacının veya yakınlarının cismani zararına neden olmadığı gibi, iç huzuru bozacak nitelikte olgulardan olmadığından ve manevi zararın koşullarını düzenleyen BK’nun 49. maddesine göre eşya zararı kişinin sosyal, fiziki ve kişilik değerlerine saldırı oluşturacak nitelikte bir eylem olmadığından, bu eyleme dair manevi tazminat isteminin reddi gerekirken, davanın tümden kabulü doğru görülmemiş kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir (Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2016/5543 E. , 2016/7654 K.).

Mala zarar verme suçu belki de en çok ve en kolay işlenen suçlardan biridir. Suçun basit şeklinin şikayete tabi olması nedeniyle birçok olay adliyeye intikal etmemektedir. Özellikle bu suçun Dolandırıcılık Suçu, Güveni Kötüye Kullanma Suçu, Hırsızlık Suçu gibi diğer suçlarla birlikte işlenmesi halinde, suçun bileşik suça dönüşüp dönüşmediği savunma veya iddia görevini üstlenen ceza avukatı tarafından titizlikle değerlendirilmesi gerekir.

Avukat Baran Doğan